Edukacja konsekwentnie od 2008 roku
Kampania „5 porcji warzyw, owoców lub soku” jest znana w Polsce od 2008 roku, wtedy wystartowała po raz pierwszy z 2-letnim programem informacyjno-edukacyjnym, zakończonym badaniami świadomości, które wykazały wzrost wiedzy grupy docelowej oraz wzrost zainteresowania samym tematem. – Tamten projekt – niejako pionierski – jasno pokazał nam, że polskie mamy są otwarte na działania edukacyjne, że ich potrzebują i widzą realne zastosowanie naszych rad w codziennym życiu. Wyniki po zakończeniu projektu pokazały 10% wzrost świadomości na temat spożycia warzyw, owoców i soków, jak również wzrost deklaracji podawania dzieciom warzyw, owoców czy soków jako ważnego nawyku właściwego odżywiania – tłumaczy Barbara Groele, sekretarz generalny Stowarzyszenia Krajowej Unii Producentów Soków, inicjatora i organizatora kampanii „5 porcji warzyw, owoców lub soku”.
W odpowiedzi na pozytywne wyniki badań świadomości po I edycji kampanii 2008-2010, Stowarzyszenie KUPS przygotowało jego drugą, rozszerzoną tematycznie i terytorialnie edycję, która została rozpoczęta we wrześniu 2011 roku na terenie Polski i Rumunii, a która zostanie zakończona w obu tych krajach we wrześniu tego roku. Na ten projekt o międzynarodowym zasięgu i bardzo znaczącym impakcie medialnym, Stowarzyszenie KUPS pozyskało finansowanie ze środków Unii Europejskiej i Rzeczpospolitej Polskiej oraz z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, administrowanego przez Agencję Rynku Rolnego.
Obecnie realizowana na terenie Polski i Rumunii kampania „5 porcji warzyw, owoców lub soku” jest projektem informacyjno-promocyjnym o charakterze prospołecznym. Jej głównym celem jest propagowanie właściwego stylu życia, na który składa się przede wszystkim prawidłowa, zbilansowana dieta, bogata w warzywa i owoce, a także soki 100% – będące najbardziej naturalną formą zastępczą podania świeżych warzyw i owoców. Istotnym aspektem kampanii jest generowanie zainteresowania społecznego warzywami, owocami i sokami oraz wzrost świadomości tak dzieci, jak i dorosłych na temat zalecanego spożycia warzyw i owoców (co najmniej 400 gram dziennie, w podziale na 5 porcji, z których jedna może być zastąpiona sokiem 100%), jako niezastępowalnego elementu naszego żywienia.
Zrealizowane działania i szeroki zasięg kampanii
Okres 36 miesięcy kampanii zakładał intensywne działania informacyjno-promocyjne tak w odniesieniu do głównej grupy docelowej (matki dzieci w wieku 4-14 lat, kobiety prowadzące rodzinne gospodarstwo domowe), jak i grup dodatkowych, związanych z tematem edukacji prozdrowotnej (eksperci ds. żywienia, dziennikarze).
Nośnikiem informacji o największym zasięgu była telewizja: w Polsce i Rumunii do warzywno-owocowych porcji zachęcała nas sympatyczna rodzina Piątkowskich. Na skutek działań reklamowych w stacjach telewizyjnych spot kampanii zobaczyło w Polsce 100% populacji (a co najmniej 4-krotnie 94,11% populacji) – w sumie wyemitowano 19 423 spotów w 4 wersjach. Spot reklamujący kampanię w Rumunii zobaczyło 97,8% populacji tego kraju (a minimum 5 razy 94,7% populacji, czyli 18 015 000 mieszkańców) – w sumie w telewizji rumuńskiej wyemitowano 21 911 spoty w 4 wersjach.
Nośnikiem edukacyjnego przekazu kampanii była także prasa poradnikowa, prasa life style i prasa o tematyce zdrowotnej – na jej użytek przygotowano w Polsce łącznie 104 advertoriali prasowych, w Rumunii – 120 advertoriali. Dodatkowo ważną przestrzenią informacji o kampanii „5 porcji warzyw, owoców i soków” był Internet: tematyczną stronę kampanii w Polsce odwiedzało 95 995 internautów w miesiącu, natomiast w Rumunii – 7472 osób w miesiącu. Dla odwiedzających stronę kampanii przygotowano materiały informacyjne dostosowane do każdej grupy wiekowej, a na fan page kampanii na portalu społecznościowym Facebook zrealizowano kilkanaście konkursów wiedzowych z ciekawymi nagrodami. Nowoczesne formy wizualne kampanii (np. banery) pojawiły się łącznie na 5 głównych portali i serwisach, prowadzona była również kampania Google w Polsce oraz na 21 serwisów i portali w Rumunii.
W ramach działań promujących właściwy styl życia, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiednio zbilansowanej diety w oparciu o porcje warzywno-owocowe, tak w Polsce, jak i Rumunii zorganizowano corocznie cykl tematycznych spotkań eksperckich dla dziennikarzy zajmujących się w mediach kwestiami żywienia. W spotkaniach w Polsce (konferencja prasowa, spotkania briefingowi, spotkania indywidualne) udział wzięło w sumie 119 dziennikarzy, w Rumunii – 75, a informacje prasowe obejmujące zagadnienia kampanii dotarły do ponad 600 polskich dziennikarzy oraz 130 dziennikarzy rumuńskich.
Warzywno-owocowa edukacja przedszkolaków przez zabawę
Kampania „5 porcji warzyw, owoców lub soku” duży nacisk kładzie na edukację bezpośrednią dzieci w wieku przedszkolnym, czyli w okresie poznawania świata i kształtowania najcenniejszych na całe dorosłe życie nawyków żywieniowych. W tym obszarze organizatorzy kampanii zaplanowali i zrealizowali 2 edycje akcji edukacyjnych dla polskich i rumuńskich przedszkoli, na które składa się współpraca merytoryczna (specjalnie przygotowane przez metodyków, „szyte na warzywno-owocową miarę” materiały dla dzieci i wychowawców), certyfikaty potwierdzające udział w projekcie, a także konkursy plastyczne dla placówek przedszkolnych z atrakcyjnymi nagrodami (nagrody indywidualne dla dzieci oraz nagrody dla przedszkoli). W edycji 2012/2013 w programie udział wzięło w Polsce ok. 1500 przedszkoli (w Rumunii blisko 400), w edycji 2013/2014 w Polsce 1541, a w Rumunii 400 przedszkoli. Na użytek obu edycji przekazano placówkom przedszkolnym w Polsce 150 000 egzemplarzy książeczek dla dzieci, natomiast w Rumunii – 55 000 książeczek dla dzieci.
Oddźwięk działań skierowanych do przedszkoli przekroczył zakładane przez organizatorów zainteresowanie tak ze strony dzieci, jak i wychowawców czy rodziców. – Z wielką satysfakcją patrzymy na wyniki tak ilościowe, jak i jakościowe akcji w przedszkolach. Nasze materiały zostały bardzo wysoko ocenione przez wychowawców jako ciekawe, zajmujące dzieci i angażujące wielorako ich funkcje poznawcze. Zaproponowane przez nas piosenki i wierszyki słychać w domach i na podwórkach osiedlowych, cieszy nas także pozytywne przyjęcie tych działań przez rodziców – bo to przecież od nich zależy, jak dziecko odżywia się poza przedszkolem i na ile warzywno-owocowa zabawa edukacyjna jest podejmowana” komentuje pani Barbara Groele ze Stowarzyszenia KUPS.
Wyniki badań świadomości
Kampania „5 porcji warzyw, owoców lub soku” zakłada także monitorowanie zmian świadomości społecznej w zakresie rozumienia potrzeby właściwej diety oraz spożycia warzywno-owocowych porcji, w tym soku 100%. Dlatego na potrzeby kampanii co rok realizowane są badania świadomości, które pokazują jak dokonują się zmiany percepcji oraz nawyków żywieniowych. Z najświeższej tury badania (listopad 2013), realizowanego metodą CATI z udziałem matek w wieku 25-45 lat, mających dzieci w wieku 3-10 lat, wynika, że na skutek kampanii udało się bezsprzecznie utrwalić w świadomości polskich matek zalecane codzienne spożycie 5 warzywno-owocowych porcji, z których jedną można zastąpić sokiem. Już 33% matek uważa, że warzywa i owoce powinno się spożywać 5 razy dziennie, podobny odsetek deklaruje że tak właśnie się odżywia, a 40% mam twierdzi, że ich pociechy otrzymują odpowiednią ilość warzyw i owoców każdego dnia. Dalej mamy potwierdzają, że ich dzieci lubią owoce (84% ankietowanych), nie przepadają natomiast za warzywami (54%), które trzeba im umiejętnie „podsuwać”. Aż 7 na 10 mam daje na co dzień dzieciom owoce do szkoły. 42% badanych ma świadomość, że warzyw i owoców w diecie nie da się niczym zastąpić, a 1/3 mam wie, że najbliższą naturalną formą zastępczą dla świeżych warzyw i owoców są soki (jednocześnie 70% ankietowanych stosuje ten zwyczaj w praktyce jako wygodną i lubianą przez dzieci formę podawczą, zwłaszcza do szkoły).
– Te wyniki wskazują na powolny wzrost wiedzy o konieczności spożywania 5 porcji warzywno-owocowych dziennie. Pamiętajmy jednak, że zmiany w świadomości kształtują się latami – niezbędna jest konsekwencja. To badanie pokazuje, że nadal głównymi barierami w kształtowaniu nawyków u dzieci są niechęć dzieci oraz brak czasu matek, a w przypadku diety samych mam – brak właściwych nawyków z dzieciństwa i brak czasu. Czyli widzimy magiczne koło braku czasu w wieku zabiegania i rozlicznych obowiązków, choć te same mamy dbają przecież o swoje rodziny jak umieją najlepiej! I je trzeba wspierać, masowo propagując właściwe zwyczaje żywieniowe, dlatego kampanie takie jak ta mają wielki sens, bo dostarczają informacji praktycznej właśnie mamom, choć z korzyścią dla nas wszystkich – konkluduje prof. Maria Koziołkiewicz z Politechniki Łódzkiej, ekspert kampanii „5 porcji warzyw, owoców lub soku”.
'Eksperci-Prelegenci' – od lewej: Andrzej Polan (szef kuchni), Julian Pawlak (Prezes KUPS), Barbara Groele (Sekretarz KUPS), prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz (Dziekan Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności, Politechnika Łódzka), dr n. med. Agnieszka Kozioł-Kozakowska (dietetyk, Uniwersytet Jagielloński CM).
Źródło: materiały organizatora
