VII Spotkanie Producentów Brzoskwini i Moreli (3) – Skuteczne zapłodnienie kwiatów moreli

Dr Mirosław Sitarek
Dr Mirosław Sitarek ( Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach) przekonywał, że obfite owocowanie moreli w dużym stopniu zależy od prawidłowego zapylenia i zapłodnienia kwiatów. W przypadku sadzenia odmian obcopłodnych niezbędne jest zapewnienie im odpowiednich odmian zapylających (zapylaczy). Niespełnienie tego warunku może skutkować słabym zawiązywaniem owoców. 
 
Morela pochodzi z klimatu kontynentalnego i spośród drzew owocowych wyróżnia się bardzo krótkim okresem spoczynku, który w zależności od odmiany wynosi od 200 do 900 godzin chłodu z temperaturą poniżej 7oC. Okres ten nazywamy spoczynkiem bezwzględnym. Popularna odmiana ‘Harcot’ do rozpoczęcia procesu kwitnienia wymaga około 700 godzin chłodu. W praktyce oznacza to, że już przed nastaniem kalendarzowej zimy pąki otrzymują potrzebną im do rozwoju dawkę chłodu. Drzewo jednak nie zakwita. Niska temperatura zimą sprawia, że morele przechodzą w stan tzw. spoczynku wymuszonego (względnego). Dlatego każdy nagły spadek temperatury po okresach ociepleń może prowadzić do uszkodzeń pąków kwiatowych, przemarzania pędów czy wymarzania całych drzew. Regeneracja uszkodzeń mrozowych u moreli przebiega dużo trudniej niż u brzoskwini. Przemarznięte gałęzie wskutek szybkiego porażenia przez grzyby i bakterie latem gwałtownie więdną i zasychają. Może to prowadzić do poważnych strat w drzewostanie. 
Bezwzględna wytrzymałość na mróz to jedno zagadnienie, a zimotrwałość to oddzielna kwestia. Nie wszystkie odmiany wytrzymałe na niską temperaturę są zimotrwałe, to znaczy dobrze znoszą „huśtawkę” pogodową zimą – okresowe ocieplenia i gwałtowne spadki temperatury następujące po nich. W takich warunkach do poważnych uszkodzeń pąków i pędów dochodzi w zakresach temperatury dużo niższej od wartości uznawanych za krytyczne zbadanych w warunkach laboratoryjnych.
Morela (poza leszczyną) jest najwcześniej rozpoczynającym wegetację i kwitnienie drzewem owocowym klimatu umiarkowanego. Kwiaty rozwijają się przed rozwojem liści. Najwcześniej zakwitają drzewa odmian: ‘Bergarouge’, ‘Harcot’, ‘Early Blush’, ‘Wczesna z Morden’, a najpóźniej – ‘Robada’, ‘Harostar’, ‘Somo’, ‘Sirena’.
Podczas kwitnienia moreli kwitnie niewiele drzew innych gatunków dlatego stanowią one atrakcyjne źródło pyłku i nektaru dla pszczół, które przy okazji zapylają kwiaty. W jednym pylniku może znajdować się od kilkuset do kilku tysięcy ziaren pyłku (500–8000). Jednak nie wszystkie z nich są pełnowartościowe. Anomalie (biologiczne, środowiskowe, chorobowe np. infekcje mykoplazmatyczne) powodują, że 1-54% ziaren pyłku nie ma zdolności zapładniających. Dlatego ważne jest, aby owady zapylające przeniosły na znamię słupka jak największą liczbę ziaren pyłku, co zwiększy prawdopodobieństwo skutecznego zapłodnienia.
Pyłek przeniesiony na znamię słupka szybko kiełkuje i tworzy łagiewkę pyłkową, która wrasta w znamię słupka. Przebieg procesu zależy od temperatury. Łagiewka pyłkowa rośnie najszybciej w temperaturze 10–20°C. W takich warunkach dociera do woreczka zalążkowego w ciągu 2–8 dni. Z kolei woreczek zalążkowy jest gotowy do zapłodnienia przez okres 4–7 dni w kilka dni po otwarciu kwiatu. Tak więc w sprzyjających warunkach po około 10 dniach od pełni kwitnienia następuje zapłodnienie i rozpoczyna się rozwój zalążków. Gdy na skutek niskiej temperatury wzrost łagiewki pyłkowej zostanie zakłócony proces zapłodnienia może zostać zatrzymany lub być niewystarczająco efektywny. W takim przypadku zarówno kwiaty jak i młode zawiązki masowo opadają.
W sprzyjających warunkach pogodowych morele bardzo obficie zawiązują owoce. Według różnych źródeł  42,6-96,1% kwiatów może przekształcić się w zawiązki owocowe Szacuje się, że do uzyskania dobrego plonowania drzew wystarczy, jeśli 15–35% kwiatów przekształci się w owoce. U odmian wielkoowocowych wystarczą wartości dolne z podanego przedziału, a u odmian o mniejszych owocach – górne.
pg

Pełna wersja wykładu dra Mirosława Sitarka jest do przeczytania w periodykach Plantpressu (MPS Sadzie i Informatorze Ogrodniczym). 

Related Posts

None found

Poprzedni artykułVII Spotkanie Producentów Brzoskwini i Moreli (5) – Utrzymanie gleby
Następny artykułKolejne cztery polskie programy promocyjne zaakceptowane

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.