Organizatorem spotkania dla plantatorów pomidorów polowych jest Spółdzielcza Grupa Producentów Owoców i Warzyw dla Przetwórstwa w Krobi, a gospodarzem od lat – Jan Adamczak z Pawłowa. W tym roku poza kolekcją ponad 100 odmian pomidorów można było obejrzeć efekty dokarmiania roślin z zastosowaniem programów nawozowych przygotowanych przez firmy. Pole pokazowe podzielono na kwatery, na których stosowane były poszczególne produkty.
Jak przekazywał J. Adamczak tegoroczny sezon produkcji pomidorów polowych zapowiadał się słabo, ze względu na suszę, panującą w tym rejonie w okresie największego zapotrzebowania roślin pomidora na wodę – w okresie zawiązywania i dorastania owoców. Jednak po okresie suszy przyszła pora opadów, a długa i ciepła jesień pozwoliły na regenerację roślin i ostatecznie tegoroczne plony plantatorzy zaliczyli do rekordowo wysokich.
Jan Adamczak z Pawłowa co roku testuje na swoim polu różne nawozy do dolistnego dokarmiania pomidorów
Dokarmianie według programu
Właściciel gospodarstwa, w którym stosowano różne programy nawozowe podkreślił, że na wszystkich kwaterach rośliny były optymalnie dokarmione, co pomimo suszy w lipcu pozwoliło uniknąć porażenia pomidorów przez suchą zgniliznę wierzchołków owoców. Ponadto plony były wysokie, co świadczy o pełnym wykorzystaniu potencjału plonotwórczego odmian. Większość odmian wyróżniła się dużą zawartością ekstraktu ogólnego (Brix).
Firma Adob reprezentowana w Pawłowie przez Przemysława Kucharczyka, pokazała efekty swoich doświadczeń już po raz trzeci. Nowością w tym sezonie było wprowadzenie nawozów Adob oraz Basfoliar z linii 2.0, które zostały wzbogacone o tensydy mające za zadanie przyspieszyć oraz zwiększyć pobieranie składników pokarmowych przez rośliny. W każdym roku dokarmianie roślin poprzedzone było analizą zasobności podłoża.
Również podczas sezonu wegetacyjnego analizowana była zawartość mikroskładników w liściach pomidora w celu określenia aktualnego poziomu odżywienia roślin. W doświadczeniu w Pawłowie zastosowano dwa zabiegi wapniowe nawozem Adob Ca IDHA (10% CaO) – pierwszy 26 lipca oraz drugi – 18 sierpnia (obydwa w dawce 0,6 kg/ha). Analiza materiału roślinnego potwierdziła wysoką zawartość wapnia w roślinie w odniesieniu do kontroli (zerowej – nie nawożonej wapniem i produkcyjnej – nawożonej tradycyjnie). W dokarmianiu Adob dostarczono 120 mg CaO/ha. Owoce zbierane z roślin żywionych według programu firmy Adob w porównaniu z kontrolą w przypadku tych samych odmian zawierały więcej ekstraktu o ok. 1°Bx. – Ponadto na poletkach zastosowano 3-krotne dokarmianie mieszanką mikroskładnikową Adob mikro Vital w dawce 0,5 kg/ha. Dzięki całkowitej chelatyzacji mikroskładników (Cu, Fe, Mn, Zn) oraz Ca przez IDHA zabiegi dokarmiania wapniem połączone były z dostarczaniem mikroskładników (jeden przejazd), co zwykle nie jest praktykowane przy stosowaniu np. saletry wapniowej – mówił P. Kucharczyk.
W opinii J. Adamczaka rośliny dokarmiane produktami z firmy Adob intensywnie rosły oraz zawiązywały owoce. Nie obserwowano opadania zawiązków, dzięki czemu z poletek tych uzyskano wysoki plon, a owoce wyróżniały się wysoką zawartością ekstraktu (powyżej 5,5°Bx).
Z oferty firmy Arysta LifeScience, którą reprezentował w Pawłowie dr inż. Piotr Pawlak, zastosowano produkty stymulujące pobieranie składników pokarmowych z gleby. Na etapie produkcji rozsady zastosowano Goëmar Goteo, stymulujący wzrost systemu korzeniowego oraz zapewniający aktywne pobieranie składników mineralnych z gleby. W czasie kwitnienia i zawiązywania owoców 3-krotnie zastosowano Goëmar BM 86, aktywator kwitnienia i zawiązywania owoców. Pierwszy zabieg wykonano na początku intensywnego kwitnienia, a kolejne w odstępach 2–3-tygodniowych w dawce 1,5–2 l/ha. – Zastosowanie aktywatora Goëmar BM 86 w uprawie pomidora podwyższa poziom poliamin endogennych w komórkach i dzięki temu stymuluje procesy związane z zawiązywaniem owoców co prowadzi do zwiększenia plonu i poprawy jego jakości. Zawartość w aktywatorze boru i molibdenu wspomaga działanie organicznych składników preparatu. Bor wspomaga wzrost łagiewki pyłkowej i podziały komórkowe. Molibden odgrywa ważną rolę w produkcji pyłki i zachowaniu jego żywotności – informował dr inż. P. Pawlak. Ponadto po zawiązaniu pierwszych owoców i upływie kolejnych 2–3 tygodni wykonano oprysk aktywatorem wybarwiania owoców – Goëmar Colorado w dawce 2,5 l/ha. Zawarte w produkcie substancje biologicznie czynne, m.in. oligosacharydy, stymulują transport substancji odżywczych do dojrzewających owoców i stymulują syntezę barwników odpowiedzialnych za wybarwienie.
Jak przekazywał właściciel gospodarstwa pomidory w doświadczeniu podjęły szybki wzrost po posadzeniu, wyróżniały się obfitym kwitnieniem, a kwiaty nie opadały, pomimo suszy. Rośliny długo zachowały zdrowy wygląd, co pozytywnie przełożyło się na plony.
Z oferty firmy Bio Agris już na etapie produkcji rozsady zastosowano produkt Blac Jak. Jest to zawiesina leonardytu, kopaliny bogatej w kwasy humusowe, fulwowe i ulmowe oraz huminy. Produkt ten działa stymulująco na wzrost i rozwój korzeni roślin i ułatwia pobieranie składników pokarmowych. Ok. 14 dni po posadzeniu roślin w polu ponownie zastosowano Black Jak (w dawce 2 l/ha) oraz nawóz aminokwasowy Terra Sorb Complex (w dawce 1,5 l/ha), a także Delta Ca (5 l/ha) – nawóz zawierający azot w formie NH2. W pełni kwitnienia plantację opryskano nawozem wapniowym BioCal (1,5 l/ha), który wspomaga naturalną dystrybucję wapnia w roślinie, zabieg powtórzono po 10 dniach. W czasie wzrostu zawiązków owoców łącznie z zabiegiem fungicydowym zastosowano ponownie nawóz Terra Sorb Complex (w dawce 1 l/ha), a po kolejnych 5 dniach – Delta Ca (5 l/ha). Ponadto w czasie wybarwiania się owoców zastosowano nawóz zawierający aminokwasy – Amino- Qulent K (w dawce 3 l/ha). Na 10 dni przed planowanym zbiorem pomidory opryskano środkiem Agrostym 480 SL (w dawce 3,5 l/ha) z grupy regulatorów wzrostu w celu przyspieszenia dojrzewania owoców.
– W kwaterze roślin pomidorów, w której zastosowałem produkty firmy Bio Agris obserwowałem dynamiczny wzrost roślin od posadzenia rozsady w polu, intensywne kwitnienie i zawiązywanie owoców, dobry plon i bardzo dobrą ich jakość – informował J. Adamczak.
Efekty stosowania nawozów Nano Active oraz Nano Active Forte z oferty firmy Chemirol zaprezentowano na polu Leszka Chudziaka, ale efekty tego nawożenia można było obejrzeć podczas spotkania w Pawłowie. Nano Active to nanotechnologiczny nawóz dolistny, zawierający makro- i mikroskładniki do stosowania w formie oprysku dolistnego. Natomiast Nano Active Forte stanowi rozszerzenie nawozu Nano Active o azot i potas w proporcji 10:13. Jak informował Grzegorz Kosmowski reprezentujący firmę Chemirol łącznie podczas wegetacji wykonano 4 zabiegi opisanymi produktami. Pierwszy – na początku kwitnienia pomidorów – Nano Active (w dawce 2 kg/ha). Po upływie 7 dni od zabiegu zastosowano Nano Active Forte (w dawce 4 kg/ha). Następnie po przekwitnięciu kwiatów na pierwszym gronie ponownie zaaplikowano Nano Active (2 kg/ha), a po kolejnych 10 dniach od poprzedniego oprysku – Nano Active Forte (4 kg/ha).
– Zastosowane nawozy dolistne pobudziły roślinę do intensywnego wzrostu wpływając na jakość i wielkość plonu pomidora. Zaobserwowano większą zdrowotność, wigor w czasie intensywnego wzrostu oraz dobrą kondycję roślin pomimo panującej w lipcu w tym rejonie suszy. Na owocach widoczny był intensywny połysk, równomierne wybarwianie, wyróżniały się one jędrnością oraz twardością – przekazywał G. Kosmowski. Zdaniem właściciela pola, na którym zastosowano produkty z oferty firmy Chemirol, rośliny po oprysku wyraźnie zostały pobudzone do wzrostu. Zawiązki owoców nie opadały i osiągnęły one pożądaną wielkość, co przełożyło się na dobre owocowanie.[NEW_PAGE]Grupa Osadkowski reprezentowana przez Grzegorza Ożarka przygotowała doświadczenia porównawcze ze stosowaniem nawozów z własnej oferty na polu Józefa Grzelaka, ale efekty tego nawożenia również można było obejrzeć na spotkaniu w Pawłowie. Po przyjęciu się rozsady (22 maja) zastosowano nawóz Terra Sorb Complex (w dawce 1 l/ha) zawierający aminokwasy oraz nawozy OSD Fosfor i OSD Cynk (każdy w dawce 3 l/ha) – jako źródło mikroskładników. Gdy rośliny pomidora były w fazie 8–9 liści (12 czerwca) dokarmiono je nawozami: OSD Mineral (dawka 3 kg/ha), AminoQulent Mg (1,5 l/ha), OSD Wapń oraz OSD Bor (obydwa w dawce 1 kg/ha), w celu dostarczenia niezbędnych makro- i mikroskładników dla prawidłowego wzrostu. Dodanie nawozu zawierającego bor zapewniło dobre kwitnienie roślin. Po upływie tygodnia (19 czerwca) powtórzono dokarmianie nawozami: Terra Sorb Complex (w dawce 1,5 l/ha), OSD Mineral (dawka 1,5 kg/ha) oraz OSD Bor (w dawce 1 kg/ha). Po kolejnych 9 dniach (28 czerwca) ponownie plantację opryskano nawozem aminokwasowym – Terra Sorb Complex (w dawce 1 l/ha). W pierwszej dekadzie lipca, gdy owoc na pierwszym gronie uzyskał typową wielkość zastosowano dokarmianie produktami: AminoQulent K, AminoQulent Ca oraz Terra Sorb Complex (każdy w dawce 1 l/ha).
Planowano kontynuować je w pełni owocowania, ale niestety plantacja ucierpiała wskutek gradobicia. Owoce, które dojrzały i udało się je zebrać – jak przekazywał właściciel pola – wyróżniały się wielkością oraz zawartością ekstraktu ogólnego – na korzyść zastosowanego programu nawożenia.
Reprezentant firmy Intermag – Marcin Niedobylski informował, że doświadczenia z realizacją programów nawozowych w uprawie pomidora w Pawłowie firma prowadzi od 2 lat. Na polu zastosowano program dokarmiania dolistnego opartego na krystalicznych nawozach z serii Plonvit zawierające NPK oraz mikroskładniki uzupełnione pojedynczymi chelatami. Po przyjęciu się rozsady zastosowano m.in. Plonvit Phospho, Mikrokomplex oraz nowy produkt z oferty firmy: Optyplus (zawierający fosfor i potas, a także stymulujący odporność roślin na niektóre choroby grzybowe np. zarazę ziemniaka i zgniliznę pierścieniową pomidora). Ponadto w tym terminie dostarczono również Tytanit – stymulator zwiększający tempo przemian metabolicznych, intensyfikujący oraz zwiększający tolerancję roślin na niekorzystne warunki uprawy. W fazie 8–9 liści właściwych na pędzie głównym kontynuowano dokarmianie produktem Optyplus, a ponadto zastosowano Plonvit Opty, Bormax oraz Optysil – aktywator podwyższający tolerancję roślin na stresowe warunki uprawy, takie jak susza, która w tym roku ograniczała wzrost roślin na polu doświadczalnym. Od momentu kwitnienia dostarczano nowy produkt do dokarmiania dolistnego – Optycal (aktywne wapno z aminokwasami, w formie bez azotanów). W kolejnych fazach wzrostu kontynuowano dokarmianie wapniem (Wapnovit) oraz produktami zawierającymi schelatowane mikroskładniki. Po zawiązaniu pierwszych owoców na plantacji zastosowano Plonvit Kali, jako źródło potasu.
– Rośliny dokarmiane według programu firmy Intermag charakteryzowały się intensywnym wzrostem, obfitym kwitnieniem, dobrą zdrowotnością oraz jakością owoców i wysokim plonem – przekazywał J. Adamczak.
Firma Tredecorp reprezentowana przez Andrzeja Zbroję od kilku lat prezentuje efekty stosowania programów nawożenia pomidorów polowych w gospodarstwie J. Adamczaka. W tym roku przed sadzeniem rozsady w pole wykonano oprysk nawozem Humistar w ilości 20 l/ha (rozpuszczone w 300 l wody). Rozsada pomidorów również została potraktowana tym środkiem w stężeniu 3%. Po przyjęciu się rozsady w polu zastosowano nawozy Nutricomplex FF 5 kg/ha oraz 2 l/ha Delfan Plus. W trakcie wzrostu wegetatywnego rośliny dokarmiano nawozem Nutricomplex 18–18–18 w dawce 5 kg/ha z dodatkiem 1 l/ha Delfan Plus. Następnie stosowano dwukrotnie, w odstępach 10–14-dniowych – Nutricomplex 18–18–18 – 5 kg/ha oraz Magnitech 3 l/ha. Przed kwitnieniem wykonano oprysk preparatami Intake (pobudzający rośliny do rozwoju) w ilości 3 l/ha oraz zastosowano 1–2 l/ha boru. W trakcie wzrostu owoców plantacja została dwukrotnie co 10–14 dni opryskana nawozem Nutricomplex Orange 7–12–40 (o wysokiej zawartości potasu) w ilości 5 kg/ha oraz Delfan Plus 0,5 l/ha. Następnie wykonano dokarmianie roślin wapniem stosując 2 l/ha nawozu Boramina Ca oraz 3-krotnie zastosowano Calitech (w dawce 4 l/ha) + Delfan Plus (dawka 0,5 l/ha). Gdy pierwsze owoce zaczynały zmieniać barwę 3-krotnie opryskano plantację preparatem Drakar K (roztwór azotowo-potasowy) w dawce 3 l/ha + Delfan Plus 0,5 l/ha. Zabieg ten przyspieszył wybarwianie owoców, zwiększył ich masę oraz poprawił w nich zawartość ekstraktu.
W opinii J. Adamczaka pomidory z kwatery dokarmianej produktami z firmy Tradecorp były dobrze wybarwione i wyróżniały się wysoką zawartością ekstraktu.
Ponadto na plantacji pomidorów J. Adamczaka pozytywne efekty dało dolistne zastosowanie siarczanu potasu w postaci nawozu K-Leaf firmy Tessenderlo oferowanego przez przedsiębiorstwo Desio. Jak przekazywał Piotr Sykut z tej firmy opryski tym nawozem wykonane w połowie lipca i na początku sierpnia pozwalają roślinie pobrać więcej potasu, wykształcić bardziej wyrównane owoce, a opryski w późniejszym czasie wpływają na wzrost zawartości ekstraktu w owocach (podniesienie zawartości o 1°Bx). W Pawłowie pierwszy oprysk wykonano na początku zawiązywania owoców, drugi – gdy na pierwszym gronie owoce osiągnęły wielkość orzecha włoskiego, a trzeci – gdy na pierwszym gronie owoce dorosły do typowej wielkości.
W opinii J. Adamczaka owoce po dokarmianiu potasem wyróżniały się wysoką jakością, dużą twardością oraz dobrym wybarwieniem.
Pomimo suszy, jaka panowała w okolicach Pudliszek w lipcu plony pomidorów były zadowalające, z niektórych stanowisk przekroczyły 60 t/ha.
Aleksandra Andrzejewska
Fot. A. Andrzejewska
Artykuł pochodzi z numeru 11/2014 miesięcznika „Warzywa”
