Niektóre z nich, np. buk wschodni (F. orientalis), buk Englera (F. engleriana), buk amerykański (F. grandifolia) czy buk japoński (F. japonica), bywają spotykane w Polsce, ale bardzo rzadko i wyłącznie w kolekcjach (najbogatsza i najstarsza znajduje się w Kórniku). Żaden z obcych gatunków nie występował także dotąd w produkcji. Gatunki buków są do siebie bardzo podobne i trudno je odróżnić na podstawie samych liści.
Bogactwo odmian
W szkółkach ozdobnych i leśnych rozmnażany jest rodzimy gatunek — buk pospolity (F. sylvatica) oraz wiele jego odmian. Tych ostatnich odnotowano w Polsce w 2003 roku w produkcji aż 31. Faktycznie ich liczba jest mniejsza, przynajmniej o jedną, gdyż np. oferowana w wielu szkółkach odmiana 'Tricolor’ nie jest prawdziwa (ta — jak twierdzą niektórzy dendrolodzy — prawdopodobnie już przepadła), a pod tą nazwą szkółkarze oferują odmianę 'Purpurea Tricolor’, również produkowaną w wielu gospodarstwach. Najbogatsza w Europie kolekcja gatunków i odmian buków (właściwie odmian buka pospolitego) znajduje się w Arboretum Trompenburg w Rotterdamie. Liczy ona, według ostatnich spisów, 67 odmian, z których wiele to unikaty.
Opis gatunku
Buk pospolity jest potężnym i masywnym drzewem dorastającym do wysokości 50 m o obwodzie pnia w pierśnicy do 7 m i więcej. Kora na pniach młodych drzew oraz na konarach jest gładka, popielatoszara. Całobrzegie liście mają eliptyczny kształt i 5–10 cm długości. Młode są jasnozielone i owłosione (fot. 1), starsze — zielone i błyszczące.
Fot. 1. Jasnozielone i owłosione młode liście buka pospolitego
Buk pospolity ma rozległy zasięg występowania, który obejmuje całą środkową i północną Europę. W Polsce rośnie głównie w południowej, zachodniej i północnej części kraju. Jest to gatunek o dość dużych wymaganiach wobec wilgotności gleby i powietrza. Drzewa dobrze rosną w cieniu (odmiany o barwnych liściach powinny być uprawiane na bardziej nasłonecznionych stanowiskach) i nadają się na strzyżone żywopłoty, gdyż buki znoszą cięcie.
Fot. 2. Fagus sylvatica 'Ansorgei’
Fot. 3. F. sylvatica 'Asplenifolia’:
a (z lewej) — drzewo, b (z prawej) — liście
Fot. 4. F. sylvatica 'Atropunicea’
Fot. 5. F. sylvatica 'Aurea Pendula’
Fot. 6. F. sylvatica 'Dawyck Gold’
Fot. 7. F. sylvatica 'Dawyck Purple’
Fot. 8. F. sylvatica 'Grandidentata’
Odmiany buka pospolitego
