Brak danych
Źródłem prezentowanych w tym artykule danych liczbowych jest Główny Urząd Statystyczny (GUS). Analizę eksportu przedstawiam jednak w mniejszym przedziale czasowym niż w przypadku Rosji (czyt. „Szkółkarstwo” 2/2006). Niektóre z opisywanych krajów są niewielkimi odbiorcami polskiego materiału szkółkarskiego i w dotyczących ich danych liczbowych brakuje wielu informacji, zwłaszcza z lat 1995–1999, a jeśli chodzi o Estonię i Mołdawię, takich danych prawie nie ma. Niewykluczone, iż w tym okresie eksport do tych krajów mógł być znikomy lub jeszcze nie istniał. Dane z 2005 roku odnoszą się tylko do dwóch pierwszych kwartałów.
Łączna wartość polskiego eksportu wszystkich produktów szkółkarskich do wymienionych sześciu krajów wyniosła w 2004 r. 15,14 mln zł, czyli nieco więcej niż połowa wartości eksportu do Rosji w tym samym roku (27,3 mln zł). Trzeba zaznaczyć, że te liczby uwzględniają wszystkie produkty szkółkarskie oznaczane w GUSsie kodem „PCN 0602…”, a więc także „…drzewa i krzewy owocowe; ukorzenione i nieukorzenione zrazy i sztobry winorośli i pozostałych; drzewa leśne, grzybnię, rozsady warzyw i truskawek”. Wartość szkółkarskich roślin ozdobnych eksportowanych z Polski była więc mniejsza i — podobnie jak w przypadku eksportu do Rosji — trudna do ustalenia.
Odbiorcy
Spośród 6 omawianych byłych republik radzieckich największym importerem materiału szkółkarskiego z Polski jest Ukraina, która w 2004 roku sprowadziła od nas towary za 6,13 mln zł, co stanowiło około 40% wartości eksportu do wszystkich wymienionych tutaj krajów. Eksport na Ukrainę w analizowanym okresie rozwijał się stale i dynamicznie. W latach 2000–2003 jego wartość wzrastała średnio o 1,5 mln zł rocznie, natomiast w 2004 r. zwiększyła się tylko o 0,5 mln zł.
Kolejnym ważnym partnerem handlowym Polski jest Litwa. Wartość eksportu materiału szkółkarskiego do tego kraju w latach 2000–2003 rosła średnio o 250 tys. zł rocznie, a w 2004 r. zwiększyła się aż o 1,2 mln zł osiągając w tym roku 3,26 mln zł (wykres 1).
Wykres 1. Eksport produktów szkółkarskich* z Polski
do kilku byłych republik radzieckich
* wszystkich oznaczonych w statystykach GUS kodem „PCN 0602”
Na Białoruś wyeksportowaliśmy w 2004 r. materiał szkółkarski o wartości o kilkadziesiąt tysięcy złotych większej niż na Litwę.
Eksport materiału szkółkarskiego z Polski jest jeszcze znaczny w przypadku Łotwy (niecałe 2 mln zł w 2004 r.), a niewielki — Estonii oraz Mołdawii.
Co eksportujemy?
Aby przybliżyć wartość eksportu wyłącznie ozdobnego materiału szkółkarskiego, wyodrębniłem grupy produktów, dla których dane były osiągalne.
Drzewa i krzewy owocowe, w tym zrazy oraz ukorzenione i nieukorzenione sadzonki winorośli i innych gatunków. Ich największym importerem z Polski była Ukraina. W 2003 roku kraj ten zakupił omawiane produkty za 814 tys. zł, a rok później za 584 tys. zł. Mimo tego spadku, wartość polskiego eksportu ww. towarów na Ukrainę była i tak większa niż do Rosji w tym samym okresie. Dużo polskich drzewek owocowych trafiło także na Białoruś (w 2004 r. tyle samo, co na Ukrainę), a także na Litwę i do Estonii (dane obejmują tylko 2002 r.). Eksport na Łotwę — wartości kilku do kilkunastu tysięcy złotych — był marginalny, a w przypadku Mołdawii — w latach 2002–2004 wartość kupowanych w Polsce drzewek owocowych spadała (wykres 2).
Wykres 2. Eksport drzewek i krzewów owocowych z Polski
do kilku byłych republik radzieckich
Krzewy róż (oczkowanych i nieoczkowanych). Największymi ich odbiorcami z Polski były w 2004 roku Białoruś (zakupy za prawie 390 tys. zł), Ukraina (310 tys. zł), Litwa (216 tys. zł; spadek w stosunku do danych z 2003 r. wyniósł 72 tys. zł), Łotwa (155 tys. zł), Estonia (21 tys. zł) oraz Mołdawia (2,2 tys. zł).
W latach 2000–2004 eksport krzewów róż do trzech pierwszych wymienionych krajów dob
rze się rozwijał, a dane z pierwszych dwóch kwartałów 2005 r. (dostępne dla Białorusi i Ukrainy) pozwalają wysnuć wniosek, iż w roku tym odnotowano prawdopodobnie kolejny wzrost (wykres 3).
Wykres 3. Eksport krzewów róż z Polski do kilku byłych republik radzieckich
Pozostałe produkty szkółkarskie. Wartość ich eksportu przedstawia wykres 4. Według danych GUS, termin „pozostałe produkty szkółkarskie” obejmuje rośliny ozdobne (iglaste, liściaste, różaneczniki, „młodzież”, siewki, sadzonki oraz byliny), grzybnię, drzewa leśne, rozsady warzyw i truskawek. Podobnie jak w przypadku eksportu do Rosji, nie należy się spodziewać dużego udziału tych towarów w łącznej wartości eksportu produktów szkółkarskich. Odnośnie do Ukrainy, Białorusi i Litwy w 2001 roku udział produktów szkółkarskich innych niż krzewy i drzewka owocowe oraz krzewy róż nie przekraczał 10% łącznej wartości omawianego eksportu. Gdy przyjmie się taki sam poziom dla 2004 roku, wartość pozostałych — „nieozdobnych” — produktów będzie wynosiła: dla Ukrainy 530 tys. zł, dla Litwy 230 tys. zł, a dla Białorusi 240 tys. zł. Wartości te należy traktować jako szacunkowe, ponieważ mogą się zmieniać, zależnie od tego, czy udział tych produktów w łącznej wartości eksportu pomiędzy 2001 r. a 2004 r. wzrósł, czy też spadł.
Wykres 4. Eksport pozostałych produktów szkółkarskich* z Polski
do kilku byłych republik radzieckich
* drzew i krzewów ozdobnych iglastych i liściastych, różaneczników, „młodzieży”, siewek, sadzonek oraz bylin
Ozdobny materiał szkółkarski. Naszymi najważniejszymi odbiorcami są: Ukraina (zakupy za około 5 mln zł w 2004 r.,a wliczając krzewy róż — za prawie 5,3 mln zł), Litwa (około 2,5 mln zł), Białoruś (około 2 mln zł) oraz Łotwa (około 700 tys. zł, ale we wcześniejszych latach po około 1 mln zł rocznie). Spośród omawianych krajów najmniejszymi odbiorcami są Estonia (około 300 tys. zł) i Mołdawia (około 250 tys. zł), po których — choćby ze względu na niewielką liczbę mieszkańców — trudno się jednak spodziewać dużego zapotrzebowania. Dla wielu, zwłaszcza mniejszych, szkółek z Polski północnej (eksport do Estonii) czy południowowschodniej (eksport do Mołdawii), mogą to jednak być ważni odbiorcy.
