FOSFOR DLA OGÓRKÓW

    W poprzednich numerach Autorka omówiła znaczenie dla ogórków potasu — w HO 4/01 oraz azotu — HO 5/01.






























































    Fosfor w roślinach uczestniczy w asymilacji dwutlenku węgla oraz w wytwarzaniu i transporcie wielocukrów, jest składnikiem wielu enzymów biorących udział w syntezie i przemianach związków organicznych, wchodzi w skład białek, kwasów nukleinowych, fosfolipidów. Fityna (sól wapniowo-magnezowa kwasu fitynowego) stanowi w nasionach formę zapasową fosforu — w czasie kiełkowania jest źródłem tego pierwiastka. Fosfor stymuluje wzrost korzeni, wpływając na lepsze wykorzystanie składników pokarmowych z gleby. Przyczynia się do wytwarzania przez rośliny ogórka bogatego, zdrowego ulistnienia, a także przyspiesza rozwój i tworzenie się kwiatów.



    Okresy zapotrzebowania
    Makroelement ten jest potrzebny ogórkom przede wszystkim w czasie produkcji rozsady i zaraz po posadzeniu na miejsce stałe — wtedy reakcja na nawożenie fosforem jest największa. Słabnie ona w czasie intensywnego owocowania roślin — wówczas może być przemieszczany ze starszych części rośliny do młodszych. Przyjmuje się, że średnie dzienne zapotrzebowanie plonującej rośliny ogórka na fosfor wynosi 65 g, natomiast maksymalne około 80 g. Dla wytworzenia l kg owoców roślina zużywa w cyklu wiosennym przy uprawie tradycyjnej 0,4–0,7 g fosforu, a w wełnie mineralnej — 0,45–0,55 g tego pierwiastka.



    Dawki
    W uprawie tradycyjnej do wysiewu ogórków należy używać podłoża o zawartości około 150 mg P/l, zaś do produkcji rozsady powinno być ono bardziej zasobne w fosfor i zawierać 250–300 mg P/l, niezależnie od sposobu przygotowania rozsady (na własnych korzeniach czy szczepiona na dyni figolistnej). Przygotowując podłoże — zwykle z torfu wysokiego lub przejściowego — należy wybierać nawozy wieloskładnikowe, które mają wysoki udział fosforu — na przykład PG Mix (N : P : K jak 14 : 16 : 18), Peat-Mix (11 : 11 : 20) czy HydroComplex (12 : 11 : 18). Odczyn podłoża używanego do przygotowywania rozsady ogórków powinien mieścić się w granicach pH 6,0–6,2.



    Przed sadzeniem
    Ogórki metodą tradycyjną uprawia się najczęściej na belach zagrzanej słomy, w pierścieniach, a ostatnio w workach polietylenowych przeznaczając dla jednej rośliny zazwyczaj 15–20 l podłoża. Często używa się mieszanin z udziałem torfu wysokiego lub przejściowego czy kompostu korowego, które przed sadzeniem powinny być nawiezione fosforem do wartości 250–300 mg/l. Także przed planowanym posadzeniem rozsady ogórka wprost do gruntu szklarni czy tunelu foliowego trzeba podać fosfor zgodnie z wynikami analizy gleby. Uzupełnienie brakującej, bywa, że dużej, ilości fosforu na podstawie analizy wykonanej już po posadzeniu roślin jest kłopotliwe, a często zbyt późne. Zwykle w uprawie wprost w gruncie szklarni, a zwłaszcza tuneli foliowych mamy do czynienia z glebami mineralnymi. Bogatsze w próchnicę nawozi się fosforem do poziomu 200–250 mg/l, natomiast słabsze, mniej próchniczne — do 175–200 mg/l.



    Odczyn a fosfor
    Należy podkreślić, że odczyn gleby wpływa istotnie na dostępność fosforu dla roślin — jest ona największa w glebach mineralnych o pH 6–7. W kwaśnych (o pH poniżej 5,5) pierwiastek ten łączy się ze znajdującymi się w roztworze glebowym wolnymi jonami glinu, żelaza oraz manganu i przechodzi w fosforany tych metali i w tej formie jest prawie niedostępny dla roślin. Niekorzystne są też gleby o pH wyższym niż 7,2 — zmniejsza się w nich rozpuszczalność nawozów, a tym samym i przyswajalność związków fosforowych na skutek ich łączenia się z wapniem. Przy niewłaściwym pH gleby fosfor będzie niedostępny dla roślin ogórka i mimo nawożenia mogą one wykazywać objawy niedoboru tego składnika. Na glebach o za wysokim pH możemy użyć na przykład fosforanu monoamonowego. Obecność jonu NH4 w cząsteczkach tego nawozu powoduje obniżenie pH w strefie systemu korzeniowego i dzięki temu trudno rozpuszczalne formy fosforu, normalnie niedostępne dla roślin, przechodzą do roztworu glebowego i mogą być pobierane przez rośliny.



    Pogłównie – fertygacja
    Nawożenie pogłówne z reguły wykonuje się od 3. tygodnia po posadzeniu łącząc je z nawadnianiem (fertygacja). Zawartość fosforu powinna wynosić w glebie mineralnej około 175 mg/l na glebach mniej próchnicznych, a na zasobnych około 200 mg/l. Przy uprawie w substratach organicznych (np. na belach słomy) za optymalną — do rozpoczęcia plonowania — uważa się zawartość około 250 mg/l. Przy fertygacji stężenie dozowanego roztworu nie może przekraczać 0,09% — szczególnie latem, gdy zapotrzebowanie na wodę rozrośniętych roślin jest duże.
    Dobór nawozów do fertygacji powinien być uzależniony od zawartości składników w glebie. Nie zawsze bowiem jest konieczne, a czasem nawet niewskazane używanie nawozów kompleksowych. Przy zbyt małej ilości fosforu i potasu, a wystarczającej azotu — korzystna będzie fertygacja roztworem fosforanu monopotasowego. Natomiast, jeżeli brakuje fosforu i azotu, a potasu wystarcza, można nawozić roztworem fosforanu monoamonowego.
    Przy fertygacji upraw na podłożach organicznych EC podawanego roztworu powinno być niższe niż przy uprawie w wełnie mineralnej (zazwyczaj o 0,5–0,7). Wynika to stąd, że w glebie i innych organicznych podłożach następuje kumulowanie się składników. EC pożywki do fertygacji podłoży nie powinno przekraczać 1,3–1,5 mS/cm.



    Na wełnie mineralnej
    Jeżeli uprawia się ogórki na podłożu inertnym, to znaczy pozbawionym zdolności do sorpcji wymiennej, również obowiązuje zasada dobrego zaopatrzenia w fosfor roślin w okresie „młodocianym”. Dlatego do nasączania kostek używa się pożywki zawierającej 40–50 mg P/l. W 3. tygodniu przygotowywania rozsady zwiększa się jego zawartość fosforu w pożywce do około 60 mg/l. Płyty wełny mineralnej przed sadzeniem nasącza się pożywką o koncentracji 45–50 mg P/l i takiej samej należy używać jeszcze przez około 3 tygodni od sadzenia. Później, od początku plonowania roślin, można zmniejszyć zawartość fosforu w pożywce do 40 mg/l. Ważniejsza niż w pożywce dozowanej, jest zawartość fosforu w obrębie systemu korzeniowego roślin — w płycie. Tu jako właściwe jego stężenie w roztworze przyjmuje się przedział 35–70 mg/l.
    Zawartość fosforu w dobrze odżywionych roślinach wynosi 0,6–1,3% suchej masy wyrośniętych liści. Ilość fosforu poniżej 0,3% w suchej masie zarówno liści młodych, jak i starszych wskazuje na zbyt niski jego poziom w roślinie.



    Objawy niedoboru i nadmiaru
    Niedobór fosforu objawia się słabym wzrostem roślin, których liście są zdrobniałe, odstają od łodygi pod kątem ostrym (fot. 1), są ciemnozielone, sztywne i mniej błyszczące. Brzegi blaszki liściowej zaczynają zasychać (fot. 2), przy czym charakterystyczne jest podwijanie się ich do góry. Na liściach pojawiają się żółtobrązowe, duże, nieregularne plamy (fot. 3). System korzeniowy roślin jest mały.







    FOT. 1. ZDROBNIENIE I CIEMNIEJSZA BARWA LIŚCI, SŁABSZY WZROST ROŚLIN (Z PRAWEJ) NIEDOŻYWIONTYCH FOSFOREM










    FOT. 2. POCZĄTEK ZASYCHANIA BLASZEK LIŚCIOWYCH SPOWODOWANY NIEDOBOREM FOSFORU










    FOT. 3. WYRAŹNE OBJAWY BRAKU FOSFORU NA LIŚCIACH – DUŻE, NIEREGULARNE, ŻÓŁTOBRĄZOWE PLAMY


    Objawy niedostatku fosforu mogą wystąpić nie tylko przy jego małej zawartości w podłożu, ale także z powodu zbyt niskiej temperatury, która hamuje pobieranie tego składnika przez korzenie. Przy uprawie ogórków wprost w gruncie zimnego tunelu wysokiego często zdarza się, że po kilku ciepłych dniach pojawia się ochłodzenie. Obniża się wtedy temperatura nie tylko powietrza, ale również gleby — gdy spada poniżej 16°C system korzeniowy w niewielkim stopniu pobiera wodę i niektóre składniki pokarmowe. Fosfor w takich warunkach również nie jest pobierany. Należy wtedy rośliny dokarmiać dolistnie. Do tego celu można wybrać nawozy o dużej zawartości fosforu, całkowicie rozpuszczalne w wodzie, na przykład Busz 1 (zawierający 6,5% N, 10,5% P i 5,8% K) w stężeniu 0,3%. Także opryskiwanie 0,2% roztworem fosforanu monopotasowego (22,7% P i 28,6% K) lub 0,2% roztworem fosforanu monoamonowego (12% azotu amonowego i 26,7% P) szybko eliminuje niedobór fosforu. Jeżeli rośliny są dobrze zaopatrzone w azot, lepiej użyć fosforanu monopotasowego. Fosfor dostarczony pozakorzeniowo jest wolniej pobierany (wolniej wnika do liści) niż azot, potas, magnez czy wapń. Natomiast należy do pierwiastków „ruchliwych” — po przeniknięciu do liści szybko przemieszcza się w roślinie. Dlatego efektywność nawożenia dolistnego fosforem jest duża. Podkreślić jednak trzeba, że nawożenie pozakorzeniowe tym składnikiem nie powinno być zabiegiem rutynowym — zaleca się go tylko w razie braku innej możliwości dostarczenia fosforu roślinom. Przeprowadza się je zwykle jednorazowo lub dwukrotnie, w odstępie około 10-dniowym.
    Objawy niedoboru fosforu mogą wystąpić także, gdy w roztworze glebowym lub pożywce w obrębie systemu korzeniowego w płycie jest zbyt wysokie stężenie wapnia i magnezu. Roślina w takich warunkach pobiera fosforu mniej, mimo że jest go dostatecznie dużo w podłożu. Wtedy trzeba podać go dolistnie.
    Za wysokie nawożenie roślin ogórka fosforem jest niekorzystne dla nich. W uprawie na wełnie mineralnej obserwuje się często występowanie na młodych roślinach objawów niedoboru żelaza wywołanych właśnie nadmierną zawartością fosforu w dozowanej pożywce — złym jej zbilansowaniem.

    Related Posts

    None found

    Poprzedni artykułZIELONE MIASTO
    Następny artykułW CIS-ie O JAKOŚCI WARZYW I OWOCÓW

    ZOSTAW ODPOWIEDŹ

    Wpisz treść komentarza
    Wpisz swoje imię

    ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.