Cebula przeznaczana do długotrwałego przechowywania powinna mieć: - zdrową, dojrzałą, dobrze wykształconą główkę z cienką, zaschniętą szyjką; - odpowiednio wybarwioną suchą łuskę okrywającą, właściwą dla odmiany; - ściśle ułożone łuski mięsiste (bardzo dobrą twardość); - dobrą trwałość przechowalniczą (opóźnione wyrastanie w szczypior i korzenie).
| Cebula przeznaczana do długotrwałego przechowywania powinna mieć: – zdrową, dojrzałą, dobrze wykształconą główkę z cienką, zaschniętą szyjką; – odpowiednio wybarwioną suchą łuskę okrywającą, właściwą dla odmiany; – ściśle ułożone łuski mięsiste (bardzo dobrą twardość); – dobrą trwałość przechowalniczą (opóźnione wyrastanie w szczypior i korzenie). Niezależnie od cech odmianowych, na poprawę lub obniżenie jakości cebuli wpływa termin i sposób zbioru oraz pozbiorczego dosuszania, a także warunki w przechowalni. | ||
| Plantację należy chronić przed chorobami | ||
| Zapewnia to prawidłowy wzrost i rozwój roślin, a co się z tym wiąże, plon cebuli dobrej jakości. Na plantacjach silnie porażonych przez mączniaka rośliny znacznie wcześniej kończą wzrost i nie osiągają odpowiedniej dojrzałości, a w przechowalni szybciej zaczynają wyrastać korzenie i szczypior. Dużo jest też cebul niedojrzałych, z grubą szyjką oraz bączastych. Szczypior roślin zaatakowanych przez mączniaka przedwcześnie zasycha, więc użycie w tym przypadku hydrazydu maleinowego daje niewielkie efekty. | ||
| Ochrona plantacji przed szarą pleśnią | ||
| jest bardzo istotna, gdyż porażona cebula gnije nawet przy przechowywaniu w optymalnych warunkach. Szara pleśń występuje najczęściej w latach wilgotnych oraz przy silnym zaatakowaniu cebuli przez mączniaka rzekomego. Porażeniu sprzyja także długie dosuszanie cebuli na polu, zwłaszcza podczas wilgotnej pogody. Aby uniknąć infekcji, rośliny należy przed zbiorem trzykrotnie opryskać fungicydami Topsin M 70 WP, Rovral FLO 255 SC, Sumilex 500 SC lub ich mieszaninami (w stężeniu i proporcjach podanych w Programie ochrony warzyw HO 1/2000). Zabieg tymi preparatami jest zbędny, jeśli wcześniej przeciwko mączniakowi rzekomemu użyto Amistaru 250 SC, który chroni cebulę również przed szarą pleśnią. | ||
| Kiedy hydrazyd maleinowy zdaje egzamin? | ||
| Plantację cebuli przeznaczonej do długotrwałego przechowywania (do końca kwietnia lub maja), należy na około 2 tygodnie przed planowanym zbiorem opryskać hydrazydem maleinowym (Fazor 80 SG — 4 kg/ha lub Elnoh 39 EC — 7 l/ha). W tym celu wykorzystuje się 300 litrów cieczy na hektar. Cebula podczas zabiegu powinna być wyrównana pod względem dojrzałości, a szczypior nie może być zbyt zaschnięty lub porażony przez choroby. Opryskiwanie przeprowadza się, gdy około 50% roślin ma załamany szczypior, ale większość liści jest nadal zielona. Zbyt wczesne opryskiwanie lub przechowywanie tak potraktowanej cebuli w pomieszczeniu o wilgotności względnej powietrza poniżej 60% i temperaturze ponad 10°C powoduje rozluźnienie łusek mięsistych, silne rozdęcie i gąbczastość pochew liściowych. Często zamiera również wierzchołek wzrostu, otaczające go tkanki rozpadają się, a cebula gnije w środku. Preparat jest pobierany tylko przez zielone liście i transportowany do wierzchołka wzrostu, gdzie hamuje podział komórek, uniemożliwiając różnicowanie się tkanek i wyrastanie nowego szczypioru wewnątrz cebuli. Jeśli przed upływem 24 godzin od zabiegu wystąpi deszcz, opryskiwanie należy powtórzyć. Nie można opryskiwać plantacji podczas słonecznej pogody, gdy temperatura powietrza przekracza 26°C. Hydrazyd maleinowy powinien być używany tylko przy uprawie odmian odznaczających się dobrą trwałością przechowalniczą i przeznaczonych do długotrwałego przechowywania. Bezcelowe jest traktowanie nim cebuli przeznaczonej do sprzedaży jesienią lub wczesną zimą, gdyż w tym czasie cebula jeszcze nie wyrasta. Pozostałości preparatu w tkankach rośliny maleją w miarę przedłużenia okresu składowania. Hydrazyd maleinowy jest bezpiecznym preparatem (V klasa toksyczności), a traktowana nim cebula może być spożywana po zbiorze i dosuszeniu. Duże zapotrzebowanie konsumentów na warzywa wysokiej jakości zdrowotnej (z upraw integrowanych i ekologicznych) powoduje ograniczenie używania tej substancji w niektórych krajach (np. nie jest ona dopuszczona w Niemczech). Planując zatem eksport cebuli producent powinien uwzględnić wymagania importera, dotyczące hydrazydu maleinowego. | ||
| Kiedy zbierać i jak przechowywać? | ||
| Widocznym symptomem dojrzewania cebuli i wchodzenia jej w okres spoczynku jest załamywanie się i stopniowe zasychanie szczypioru, zamieranie i zasychanie korzeni oraz tworzenie się suchych łusek okrywających. Najlepiej zbierać ją, gdy około 70–80% roślin ma załamany szczypior, a 3, 4 liście na każdej roślinie są jeszcze zielone. Opóźnianie zbioru aż do zupełnego zaschnięcia szczypioru i ponownego ukorzenienia się cebuli przerywa spoczynek roślin i powoduje skrócenie okresu przechowania oraz wcześniejsze wyrastanie szczypioru. Cebulę dobrej jakości można uzyskać tylko przechowując ją w temperaturze 0°C i wilgotności względnej powietrza w granicach 70–75%. Takie warunki zapewnione są jedynie w komorach chłodniczych. Jednak niewielu producentów posiada takie zaplecze i zwykle przetrzymują oni cebulę w przechowalniach schładzanych powietrzem zewnętrznym. W takich pomieszczeniach cebula może pozostać bez większych strat jedynie do marca. Dłuższe przechowywanie (przykładowo do maja) jest nieopłacalne, z powodu wyrastania szczypioru, który obniża wartość handlową cebuli. W takim przypadku celowe jest użycie hydrazydu maleinowego przed zbiorem. Tak przygotowaną cebulę można przechowywać zarówno w pomieszczeniach schładzanych powietrzem zewnętrznym, jak i w chłodniach. Wiosną podwyższenie temperatury w przechowalni do 10–15°C nie przyspiesza wprawdzie wyrastania szczypioru, ale powoduje pękanie suchej łuski i zmniejsza twardość cebul. Dłuższe składowanie w podwyższonej temperaturze cebuli potraktowanej hydrazydem maleinowym może wywołać ciemnienie w części wierzchołkowej, co również obniża wartość handlową towaru. Cebula traktowana hydrazydem maleinowym i przetrzymywana w optymalnych warunkach po przechowaniu ma bardzo dobrą jakość, jest twarda, o zwartym ułożeniu łusek mięsistych i białym zabarwieniu.
Po wyjęciu takiej cebuli z przechowalni lub chłodni można ją składować i transportować w wyższej temperaturze bez obawy, że zacznie wyrastać w szczypior. Trzyletnie doświadczenia (IW Skierniewice) wykazały, że po czterech tygodniach składowania w temperaturze 20°C szczypior wyrasta u około 60% cebul w obiekcie kontrolnym, a w przypadku traktowanych hydrazydem maleinowym u mniej niż 5%. Prof. dr hab. Franciszek Adamicki jest pracownikiem Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach | ||
