16 lutego br. uchwalono ustawę o zmianie ustawy o ochronie roślin uprawnych. Zmiany — w stosunku do ustawy z 12 lipca 1995 roku — były konieczne ze względu na dostosowywanie naszych przepisów do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej. Wśród nowych rozwiązań znalazły się te oparte na regulacjach ustanowionych przez Międzynarodową Konwencję Ochrony Roślin FAO (Organizacji do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa). Ustawa wchodzi w życie po czterech miesiącach od momentu ogłoszenia, z wyjątkiem artykułu 13., który zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2003 roku.
| Zmiana terminologii dotyczącej klas toksyczności preparatów | |
| Nazewnictwo do zdefiniowania toksyczności zarówno dla ludzi, jak i pszczół oraz organizmów wodnych zostało ujednolicone: I — bardzo toksyczne; II — toksyczne; III — szkodliwe; IV — pozostałe środki ochrony roślin. Producenci i dystrybutorzy preparatów są zobowiązani do zmiany tekstów etykiet (w zakresie określenia toksyczności) w terminie do dwóch lat od momentu wejścia w życie ustawy, tj. do 24 lipca 2003 r. | |
| Dopuszczenie środków ochrony roślin do użycia | |
| O rozszerzenie rejestracji danego preparatu mogą obecnie ubiegać się także zainteresowane tym organizacje: izby rolnicze, społeczno-zawodowe lub inne rolników czy leśników. Potrzebna jest jednak na to zgoda producenta lub importera mającego zezwolenie na dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu i stosowania oraz przeprowadzenie badań (których koszt ponosi zainteresowana organizacja) i uzyskanie pozytywnej opinii wydanej przez Komisję do Spraw Rejestracji Środków Ochrony Roślin. | |
| Ewidencja zabiegów ochroniarskich | |
| Według nowej ustawy, r e j e s t r o w a ć n a l e ż y w s z e l k i e z a b i e g i wykonywane preparatami należącymi do wszystkich czterech klas toksyczności, a nie jak dotychczas, tylko do dwóch pierwszych. Rolnik musi zapisywać informacje dotyczące uprawy (gatunku rośliny), na jakiej przeprowadzano zabieg ochronny: jej powierzchnię, termin wykonania zabiegu, nazwę środka i jego dawkę. Wydłużono zarazem, do 4 lat, okres, przez który te dane trzeba przechowywać. | |
| Obowiązki importerów | |
| Na sprowadzających do Polski rośliny (żywe rośliny lub ich części wraz z nasionami, z wyjątkiem nasion, które nie są przeznaczone do siewu), żywe części roślin (m.in. bulwy, cebule i kłącza; ścięte drzewa oraz ich gałęzie z liśćmi; sadzonki zielne, półzdrewniałe i zdrewniałe; kultury tkankowe), produkty roślinne (nieprzetworzony lub wstępnie przetworzony materiał pochodzenia roślinnego niebędący rośliną) lub przedmioty (mogące zawierać organizmy, które stanowią zagrożenia dla roślin uprawnych) nakłada się dodatkowy obowiązek — z a w i a d o m i e n i e o tym fakcie w o j e w ó d z k i e g o i n s p e k t o r a, nie później niż do 48 godzin przed przywozem. Importerzy są także zobowiązani współpracować z inspektorem podczas granicznej kontroli fitosanitarnej. | |
| Dodatkowe zadania Inspekcji Ochrony Roślin | |
| Zobowiązano inspektorów m.in. do świadczenia usług w zakresie pobierania prób, badań laboratoryjnych, oceny stanu fitosanitarnego roślin oraz produktów roślinnych i przedmiotów, a także do prowadzenia szkoleń z zakresu ochrony roślin. Koszt tych usług będzie ponosił zleceniodawca. | |
| Nowości wynikające z artykułu 13. ustawy | |
| Ustawa przewiduje także — od stycznia 2003 roku — rejestrację producentów oraz zaopatrywanie roślin w paszporty. Ma to na celu poprawienie zdrowotności roślin i produktów roślinnych poprzez objęcie kontrolą ich upraw, a także przesyłek, polepszenie skuteczności zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych oraz umożliwienie identyfikacji źródeł porażenia. W konsekwencji ma to zapewnić polskim artykułom dostęp do wspólnego, europejskiego rynku przy minimalnej liczbie zakazów, ograniczeń i formalności. Rejestracji, po spełnieniu określonych ustawowo wymogów (art. 13 b), podlegać będą producenci, hurtownicy, dystrybutorzy oraz importerzy, m.in., sadzonek, podkładek, siewek, cebul, kłączy, bulw i młodych roślin do uprawy. Ilości wyprodukowanych roślin oraz limity obszarowe upraw zostaną ogłoszone w odrębnym rozporządzeniu, najprawdopodobniej w drugiej połowie 2002 roku. Paszport roślin (wystawiany przez wojewódzkiego inspektora ochrony roślin) będzie dokumentem potwierdzającym, że rośliny lub produkty roślinne wchodzące w skład danej partii zostały wyprodukowane przez zarejestrowanego producenta, którego gospodarstwo jest regularnie kontrolowane, i zarówno ten materiał, jak i miejsce jego produkcji nie są porażone organizmami szkodliwymi (patogenami lub szkodnikami). Paszport roślin to urzędowy dokument towarzyszący partii towarów roślinnych podczas jej przewozu na terytorium Unii Europejskiej — w obrocie wewnątrz Wspólnoty zastępuje świadectwo fitosanitarne, stosowane w handlu międzynarodowym. Jakie rośliny będą podlegały ww. przepisom, dowiemy się z rozporządzenia, które wyda minister właściwy do spraw rolnictwa. Taka lista istnieje już w Unii i prawdopodobnie na tej podstawie stworzony zostanie nasz wykaz. Niektóre towary wymagające paszportu roślinnego do całej UE: – Rośliny — Chaenomeles, Cotoneaster, Crataegus, Cydonia, Eriobotrya, Humulus lupulus, Malus, Pyracantha, Pyrus, Sorbus — oprócz Sorbus intermedia, Vitis – Rośliny dla profesjonalnych użytkowników — Abies, Aster, Castanea, Chrysantemum, Dianthus (i ich mieszańce), Fragaria, Gypsophila, Larix, Leucanthemum, Lupinus, Picea, Pinus, Platanus, Populus, Pseudotsuga, Quercus, Rubus, rośliny z rodziny Solanaceae, Tanacetum, Tsuga, Verbena, rośliny z rodziny Araceae — ukorzenione lub z towarzyszącym im podłożem uprawowym – Cebule dla profesjonalnych użytkowników — Camassia, Chionodoxa, Crocus flavus cv. Golden Yellow, Galanthus, Galtonia candicans, Gladiolus, Hyacinthus, Iris, Ismene, Muscari, Narcissus, Ornithogalum, Puschkinia, Scilla, Tulipa. Tworzenie stref chronionych też jest nowym rozwiązaniem prawnym. Ma na celu zabezpieczenie danego obszaru przed przedostawaniem się i rozprzestrzenianiem określonych organizmów szkodliwych. Zapewnienie zdrowotności upraw na tym terenie ma dać producentom preferencje przy zbycie produktów uprawianych w obrębie strefy chronionej. |
