16 lutego bieżącego roku parlament ostatecznie zakończył prace nad tekstem ustawy o zmianie ustawy o ochronie roślin uprawnych. Przepisy te zaczną obowiązywać po czterech miesiącach od opublikowania w Dzienniku Ustaw (z wyjątkiem dotyczących rejestru producentów, stref chronionych, paszportów roślin, które wejdą w życie 1 stycznia 2003 roku — o czym szerzej napiszemy później).
Nowelizacja ta była konieczna ze względu na dostosowanie naszego prawa do obowiązującego w Unii Europejskiej. Sprecyzowano i rozszerzono już istniejące przepisy (podstawą była ustawa o ochronie roślin uprawnych z 12 lipca 1995 r.), wprowadzono także szereg nowych rozwiązań opartych na regulacjach prawnych ustanowionych, między innymi, przez Międzynarodową Konwencję Ochrony Roślin FAO (Organizacji do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa). W artykule tym przybliżę niektóre zapisy ustawy, obowiązujące zaraz po wejściu jej w życie, które mogą okazać się przydatne dla naszych Czytelników. | |
Niektóre ustawowe pojęcia | |
Obecnie sprecyzowano określenia: l rośliny — to żywe rośliny lub ich części wraz z nasionami, z wyjątkiem nasion, które nie są przeznaczone do siewu; l żywe części roślin — to owoce i warzywa, z wyjątkiem zamrożonych do temperatury nie wyższej niż –18°C; bulwy, bulwocebule, cebule i kłącza; kwiaty cięte; ścięte drzewa oraz ich gałęzie z liśćmi; sadzonki zielne, zrazy półzdrewniałe i zdrewniałe; kultury tkankowe roślin; l produkt roślinny — to nieprzetworzony lub wstępnie przetworzony materiał pochodzenia roślinnego niebędący rośliną; l przedmioty — rzeczy niebędące roślinami i produktami roślinnymi, ale mogące zawierać organizmy szkodliwe, które stanowią zagrożenie dla roślin uprawnych. | |
Ewidencja zabiegów ochroniarskich | |
Według nowej ustawy, ewidencjonować trzeba wszelkie zabiegi wykonywane preparatami należącymi do wszystkich czterech klas toksyczności, a nie — jak dotychczas — tylko do dwóch pierwszych. Rolnik w ewidencji będzie musiał uwzględnić uprawę (gatunek rośliny), na jakiej przeprowadzano zabieg ochronny, jej powierzchnię, termin wykonania zabiegu, nazwę środka oraz jego dawkę. Wydłużono także — do 4 lat — okres, przez który te dane trzeba przechowywać. | |
Zmiana terminologii klas toksyczności | |
Wspólne będzie nazewnictwo klasyfikujące toksyczność dla ludzi, pszczół oraz organizmów wodnych. Wyróżnia się klasy: I — bardzo toksyczne; II — toksyczne; III — szkodliwe; IV — pozostałe. Producenci i dystrybutorzy preparatów są zobowiązani do zmiany tekstów etykiet (w zakresie określenia toksyczności) w terminie do dwóch lat od momentu obowiązywania niniejszej ustawy. | |
Strefy – porażenia i bezpieczeństwa | |
Po stwierdzeniu organizmów szczególnie szkodliwych wojewódzki inspektor ochrony roślin będzie wyznaczał strefy porażenia, w których występują te organizmy. Na obszarze przylegającym do wymienionego powyżej terenu, w razie potrzeby, wyznaczy także wolne od tych agrofagów, strefy bezpieczeństwa, w których powinny być prowadzone czynności zapobiegawcze. Obszary te będą wyznaczane na czas niezbędny do zwalczenia tych bardzo niebezpiecznych organizmów. | |
Obowiązki importerów | |
Na sprowadzających do Polski rośliny, produkty roślinne lub przedmioty nakłada się dodatkowy obowiązek — zawiadomienie o tym fakcie wojewódzkiego inspektora inspekcji ochrony roślin, nie później niż do 48 godzin przed przywozem. Importerzy muszą z nim także współdziałać podczas granicznej kontroli fitosanitarnej. Jeżeli podczas kontroli okaże się, że sprowadzane towary nie są wolne od organizmów szkodliwych, inspektor może, między innymi, zezwolić na jednorazowy zabieg ich odkażania (na koszt importera) w wyznaczonym do kontroli fitosanitarnej urzędzie celnym, o ile istnieją tam warunki pozwalające na takie działanie w sposób niezagrażający ludziom i środowisku. Odkażone muszą zostać także miejsca składowania i przeładunku. W przypadku wydania przez inspektora IOR zakazu wprowadzenia danego towaru na polski obszar celny (towar zepsuty, ujawnienie organizmów szkodliwych, których wprowadzenie jest zabronione, a także tych niezabronionych, ale mogących spowodować znaczne szkody) koszt wycofania za granicę ponosi importer. | |
Dopuszczenie środków ochrony rośli do użycia | |
O rozszerzenie rejestracji preparatu mogą obecnie ubiegać się także zainteresowane tym organizacje społeczno-zawodowe rolników i leśników. Można się o to starać po uzyskaniu zgody producenta lub importera mającego zezwolenie na dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu i stosowania oraz po przeprowadzeniu badań (których koszt ponosi zainteresowana organizacja) i uzyskaniu pozytywnej opinii wydanej przez Komisję do Spraw Rejestracji Środków Ochrony Roślin przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Po wygaśnięciu terminu ważności zezwolenia na dopuszczenie danego preparatu do obrotu i użycia na terenie Polski, środek może być sprzedawany do czasu upływu terminu jego przydatności, ale nie dłużej niż do roku od wygaśnięcia terminu ważności zezwolenia. |