Ogrodinfo

Przemiany polityczno-ekonomiczne ostatnich lat w Polsce stymulowały szybki rozwój szkółkarstwa roślin ozdobnych (fot. 1). Duży w tym okresie popyt na drzewa i krzewy doprowadził do powstania wielu nowych gospodarstw i kilkukrotnego wzrostu powierzchni już istniejących. Rosnąca w związku z tym konkurencja wpłynęła z kolei na zmiany w asortymencie uprawianych roślin. Na rynek krajowy trafia więc coraz więcej atrakcyjnych drzew i krzewów, nie zawsze odpornych na mróz. Aby scharakteryzować te zmiany, prześledziłem katalogi i oferty handlowe krajowych szkółek z 2000 roku, a także przeprowadziłem wiele rozmów ze szkółkarzami.

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, wyrządzają one istotne szkody. Ciągle więc trwają poszukiwania skutecznych metod ograniczenia ich liczebności oraz strat przez nie powodowanych. W niniejszym artykule chciałabym przybliżyć rodzaje uszkodzeń i stadia szkodników, które tego dokonują, oraz najważniejsze elementy biologii i możliwości ograniczenia liczebności tych owadów.

Zrzeszenie Sadowników na Słowacji (Owociniárska únia SR) 26–27 lutego zorganizowało po raz 11 w Malinovie Konferencję Ogrodniczą. Większość wystąpień dotyczyła konieczności intensyfikacji produkcji owoców i integracji środowiska sadowniczego, co ma pozwolić na jak najszybsze dostosowanie słowackiego sadownictwa do wymagań, którym musi sprostać po wejściu do UE.

Miniony sezon sprzyjał rozwojowi większości chorób występujących na plantacjach krzewów jagodowych. Z tego powodu w bieżącym roku należy liczyć się z obfitymi źródłami zakażeń wieloma patogenami. Skuteczna ochrona chemiczna wymaga właściwej techniki oraz przemyślanego doboru fungicydów i terminów zabiegów.

W kilkunastu ostatnich latach, w ochronie warzyw przed szkodnikami pojawiły się nowe gatunki wymagające interwencji, sposoby ochrony, zwiększył się i zmienił asortyment zalecanych środków. Można by stworzyć listę najgroźniejszych obecnie szkodników atakujących warzywa, ale czy ma to sens? I tak najważniejszy dla ogrodnika będzie ten, który akurat upodobał sobie jego plantację. Poniżej opisałem kilka z tych potencjalnie groźnych gatunków, aby zwrócić uwagę, jak ważna jest umiejętność rozpoznawania szkodników, znajomość metod oceny ich liczebności, a więc i szkodliwości.

Szkółka Lucyny i Andrzeja Grabowskich z Zielonej Góry nie należy do typowych. "Mój Ogród", bo tak brzmi nazwa przedsiębiorstwa, specjalizuje się w produkcji bylin (ponad 700 gatunków i odmian) — dużych okazów dla firm zakładających ogrody oraz rarytasów dla hobbystów. Od innych gospodarstw szkółkarskich różni się stosunkowo niewielką skalą produkcji, ogromnym asortymentem oraz tym, że jeszcze w 1991 roku właściciele nie mieli nic wspólnego z roślinami, a zajmowali się dziennikarstwem.

W pierwszej części artykułu (HO 4/2002) w zestawieniu tabelarycznym przedstawiliśmy w jakim celu, w jaki sposób, w której fazie rozwoju roślin i można stosować biostymulatory wzrostu — red.

Występowaniu bakterioz sprzyja z pewnością wysoka temperatura w okresie pełni wegetacji warzyw, duże ilości opadów atmosferycznych, w tym gradobicia, okresowe podtopienia pól. Problem jest istotny, ponieważ dotychczas nie było preparatów bakteriobójczych przeznaczonych do ochrony warzyw. Niektóre bakteriozy są już od wielu lat poważnym problemem, na przykład, będący chorobą kwarantannową rak bakteryjny pomidora (czytaj HO 4/2002). Niektóre odmiany ogórków tolerancyjne wobec mączniaka rzekomego dyniowatych, częściej chorują na bakteryjną kanciastą plamistość.

Mimo ciągle pojawiających się nowych gatunków warzyw uprawianych w Polsce, kapustne, niezmiennie od wielu lat, zajmują największą powierzchnię spośród krajowych upraw. Jednocześnie następują korzystne zmiany, prowadzące do zmniejszenia udziału kapusty głowiastej na rzecz innych gatunków, takich jak kapusta pekińska, kalafiory czy brokuły. Na roślinach należących do rodziny krzyżowych, a tym samym na warzywachi kapustnych występuje wiele szkodników żerujących na jednym lub wielu gatunkach. Do najczęściej spotykanych należą: bielinek kapustnik, bielinek rzepnik, piętnówka kapustnica, błyszczka jarzynówka i tantniś krzyżowiaczek.

W ostatnich dziesięciu latach wyhodowano i wpisano na listę odmian COBORU dwanaście odmian fasoli na suche nasiona. Wszystkie są polskiej hodowli — pięć z nich to fasola zwykła, a siedem — wielokwiatowa, w typie odmiany 'Piękny Jaś', jednakże o karłowym, krzaczastym pokroju, niewymagająca w uprawie podpór. Obecnie na liście odmian warzyw COBORU znajduje się osiemnaście odmian fasoli na suche nasiona o różnej wczesności, plenności, odporności na wyleganie i porażenie przez patogeny. Różnią się one także wielkością, kształtem i barwą nasion. Wykorzystywane są zarówno w przetwórstwie, jak i do bezpośredniego spożycia.