Rośliny pomidorów dość słabo zakrywają powierzchnię gleby w międzyrzędziach — zwłaszcza w początkowych tygodniach uprawy — a pierwsze siewki chwastów mogą pojawić się już po 4, 5 dniach od posadzenia rozsady. Krytyczny okres konkurencji chwastów dla pomidorów uprawianych w polu przypada między 24. a 36. dniem od sadzenia. Dlatego też zwalczanie chwastów należy rozpocząć już po 3, 4 tygodniach od sadzenia. Plon z plantacji nieodchwaszczonej jest często o kilkanaście do kilkudziesięciu nawet procent mniejszy. Mechaniczne usuwanie roślin konkurencyjnych jest skuteczne na początku okresu wegetacji, wymaga jednak dużych nakładów siły roboczej, a jego efekty są krótkotrwałe — niszczone są bowiem rzeczywiście rosnące chwasty, ale jednocześnie przyspiesza się kiełkowanie następnych. Ponadto powoduje przenoszenie wirusów. Jeżeli nie używa się herbicydów, konieczne jest wykonanie 3, 4 zabiegów mechanicznych, pomimo których podczas zbiorów występuje dość duże zachwaszczenie wtórne (opóźniające dojrzewanie i wybarwianie się owoców oraz utrudniające podawanie regulatorów wzrostu, a także zbiory).
FIOŁEK POLNY
|
GORCZYCA POLNA
|
JASNOTA RÓŻOWA
|
KOMOSA BIAŁA
|
POKRZYWA ŻEGAWKA
|
PRZYTULIA CZEPNA
|
PSIANKA CZARNA
|
RDEST POWOJOWY
|
RUMIAN POLNY
|
STARZEC ZWYCZAJNY
|
SZARŁAT SZORSTKI
|
TASZNIK POSPOLITY
|
TOBOŁKI POLNE
|
CHWASTNICA JEDNOSTRONNA
|
PERZ WŁAŚCIWY
|
|
|
W okresie produkcji rozsady |
|
Jeżeli podłoże nie było odkażone termicznie lub chemicznie, konieczne jest użycie herbicydów. Substraty używane do produkcji rozsady zawierają dużo substancji organicznej, która zwiększa zdolności sorbcyjne podłoża, co osłabia działanie herbicydów, jednak zabieg i tak ogranicza zachwaszczenie. Rozsadę przygotowuje się zwykle w tunelach foliowych. Jeżeli nie planuje się pikowania, przed siewem nasion zaleca się wymieszanie z glebą na głębokość 2–3 cm herbicydu Devrinol 450 SC (25 ml na 100 m2 rozsadnika). Do 5 dni po siewie można wykorzystać Sencor 70 WG lub Wisar 70 WG (oba w dawce 3,75 g na 100 m2). Jeżeli natomiast nasiona wysiewane są do skrzynek, podłoże w tunelu zaleca się opryskać mieszaniną herbicydów Sencor 70 WG lub Wisar 70 WG (3,75 g na 100 m2) z Devrinolem 450 SC (25–30 ml na 100 m2) przed pikowaniem siewek. |
|
Przed sadzeniem |
|
W uprawie pomidorów przy palikach chwasty można zwalczać chemicznie tylko przed sadzeniem rozsady — po założeniu podpór wykonanie zabiegu jest już niemożliwe. Z tego względu istotne jest zniszczenie perzu właściwego po zbiorze przedplonu (np. środkami zawierającymi glifosat). Pola, na których występuje chwastnica jednostronna, należy opryskać przed sadzeniem herbicydem Dual 960 EC.
Okres sadzenia rozsady to również czas intensywnego wzrostu chwastów. Jednym z najgroźniejszych gatunków w polowej uprawie pomidorów z rozsady jest żółtlica drobnokwiatowa. Niestety, jest to gatunek słabo zwalczany przez niektóre herbicydy. Przed sadzeniem rozsady pomidorów zaleca się preparaty zawierające trifluralinę (np. Treflan 480 EC — 1,3–2 l/ha), które wymagają szybkiego (do 4 godzin po zabiegu) wymieszania z glebą na głębokość 5–10 cm. Skuteczny jest też Stomp 330 EC (3–5 l/ha), Devrinol 450 SC (2,5–3 l/ha) lub mieszanina Devrinolu 450 SC (2,5 l/ha) z Sencorem 70 WG lub Wisarem 70 WG (0,25–0,5 kg/ha). Dwa ostatnie niszczą żółtlicę drobnokwiatową, pozostałe w znacznym stopniu ograniczają występowanie chwastnicy jednostronnej. Stomp 330 EC nie zwalcza starca zwyczajnego, słabo niszczy też tobołki polne i chwasty rumianowate. W przypadku masowego pojawiania się chwastnicy, do Sencoru 70 WG, Wisaru 70 WG czy Stompu 330 EC można dodawać Dualu 960 EC (1,5–1,8 l/ha), który przeznaczony jest głównie do niszczenia tego gatunku. |
|
Czym dysponujemy? |
|
Podstawową substancją biologicznie czynną wykorzystywaną w ochronie pomidorów przed chwastami jest w dalszym ciągu metrybuzyna, którą zawierają Sencor 70 WG i Wisar 70 WG. Środki te mogą być używane przed sadzeniem w dawce 0,5–0,75 kg/ha lub około 7–10 dni po sadzeniu — po przyjęciu się rozsady — w dawce 0,5 kg/ha. Opryskiwania po posadzeniu rozsady nie należy wykonywać w temperaturze wyższej niż 25°C i w uprawie odmian bardzo wczesnych, ze względu na możliwość uszkadzania roślin. Bardzo dobre efekty daje wykorzystanie herbicydów metodą dawek dzielonych — Sencor 70 WG lub Wisar 70 WG należy przed sadzeniem rozsady nanieść w dawce zmniejszonej do 0,25–0,35 kg/ha, i opryskiwanie nimi powtórzyć takimi samymi dawkami po sadzeniu, gdy zaczynają pojawiać się chwasty. Należy zaznaczyć, że metrybuzyna nie zwalcza przytulii czepnej i psianki czarnej. W rejonach występowania tych gatunków należy raczej stosować Plateen 41,5 WG.
Opryskiwanie preparatami zawierającymi metrybuzynę przeprowadza się zwykle po 10–25 dniach od sadzenia rozsady, na chwasty do fazy 2–4 liści właściwych. Jako dodatki zaleca się środek wspomagający Olbras 88 EC lub Atpolan 80 EC w dawce 1,5 l/ha. Herbicydy Sencor 70 WG i Wisar 70 WG z adiuwantami należy stosować w dawce 0,25–0,35 kg/ha. Zabieg taki stanowi zwykle uzupełnienie zwalczania przeprowadzonego przed sadzeniem. Należy wówczas zwrócić uwagę na długość okresu karencji, który dla metrybuzyny wynosi 42 dni.
Nowym herbicydem zalecanym do zwalczania chwastów na plantacjach pomidorów jest Plateen 41,5 WG, który zawiera dwie substancje biologicznie czynne: metrybuzynę (17,5%) i flufenacet (24%). Środek ten skutecznie zwalcza chwasty przed wschodami lub we wczesnych fazach ich wzrostu, dlatego też zalecany jest przed sadzeniem rozsady w dawce 1,5–2 l/ha. Herbicyd ten w stopniu wystarczającym dla praktyki niszczy chwastnicę jednostronną, wobec czego dodatkowy zabieg graminicydami nie jest konieczny.
Chwasty jednoliścienne eliminuje się graminicydami, a termin zabiegu zależy od fazy wzrostu zwalczanych roślin. Chwastnicę jednostronną niszczy się od wytworzenia przez nią 2, 3 liści do fazy krzewienia, a perz właściwy — w fazie 4–6 liści. Do zwalczania chwastów w uprawach pomidorów zarejestrowane są następujące graminicydy: Agil 100 EC (0,6–1,5 l/ha), Focus Ultra 100 EC (1–4 l/ha), Fusilade Super 125 EC (1–3 l/ha), Nabu Plus EC (1,5–5 l/ha), Pantera 040 EC (0,8–2 l/ha), Perenal 104 EC (0,5–1,25 l/ha), Targa Super 5 EC (1–3 l/ha). Dokładne dawki i terminy zabiegów podane są na etykietach-instrukcjach dołączonych do opakowań środków. Przy stosowaniu herbicydów z tej grupy należy zwrócić szczególną uwagę na okresy karencji — niektórych z tych preparatów nie można używać do późnych zabiegów. |
|
W uprawie z bezpośredniego siewu do gruntu |
|
Konieczne jest staranne odchwaszczanie pola pod taką uprawę, gdyż młode siewki pomidorów są szybko zagłuszane przez silnie rosnące chwasty. W tym sposobie uprawy pominięcie zabiegów chemicznych jest praktycznie niemożliwe. Bardzo ważne jest tu wcześniejsze zniszczenie perzu właściwego i innych chwastów wieloletnich. Zaleca się takie same herbicydy, jak w produkcji rozsady metodą bez pikowania. Przed siewem można wymieszać z glebą na głębokość około 3 cm Devrinol 450 SC (2,5–3 l/ha), a bezpośrednio po siewie (najpóźniej do 5 dni), dopuszcza się użycie Sencoru 70 WG lub Wisaru 70 WG (0,25–0,3 kg/ha każdy). Lepsze efekty można uzyskać podając herbicydy w obu terminach — przed siewem i bezpośrednio po nim. Przed siewem mieszanie Devrinolu 450 SC z Sencorem 70 WG lub Wisarem 70 WG nie jest wskazane — mogą wystąpić uszkodzenia roślin. |
|
Pod wysokimi tunelami |
|
Takie uprawy pomidorów mogą być odchwaszczane Sencorem 70 WG (w dawce 5–7,5 g na 100 m2), przed sadzeniem rozsady. Można również wykorzystać mieszaninę tego herbicydu z Devrinolem 450 SC (25 ml na 100 m2). Z reguły daje ona lepsze efekty, gdyż zwalcza dość powszechnie występującą w tunelach foliowych chwastnicę jednostronną. Stosowanie herbicydów po sadzeniu rozsady może jednak spowodować silne uszkodzenia roślin uprawnych.
Dr Zbigniew Anyszka jest pracownikiem Pracowni Herbologii IW w Skierniewicach |
