Wśród licznych gatunków z rodzaju Ribes, obejmującego porzeczki oraz agresty, znane są i takie, które mogą być wykorzystywane jako rośliny ozdobne. Jednym z nich jest porzeczka krwista (Ribes sanguineum) oraz odmiany wywodzące się od niej. Odmiany ozdobne tej porzeczki są godne polecenia do nasadzeń w osiedlach mieszkaniowych, na działkach i w ogrodach przydomowych.
| OPIS KRZEWU | |||
Porzeczka krwista pochodzi z Ameryki Północnej. Obecnie występuje także w krajach Europy oraz Azji. W Polsce krzew ten można spotkać w ogrodach botanicznych, czasem także na terenach zieleni oraz w naturalnych siedliskach. Dosyć silnie rośnie, osiągając nawet 2,5–3 m wysokości. Charakteryzuje się wzniosłym lub szeroko kulistym pokrojem. Jesienią liście przebarwiają się na kolor czerwonawy — wtedy są bardzo dekoracyjne. Kwiatostany, o długości od 2,5 do 8 cm, charakterystycznie zwisające, pojawiają się wczesną wiosną. Zawierają 10–30 kwiatów, które mają kolor od jasnoróżowego, przez czerwony do ciemnoczerwonego (fot. 1 i na pierwszej stronie okładki). Występują też odmiany o białych kwiatach. Owoce są małe, zebrane w gronach, granatowe, z jasnym nalotem woskowym. Ich miąższ jest niesmaczny, ale późną jesienią i zimą służy jako pokarm dla ptaków.
Rośliny są bardzo odporne na choroby grzybowe liści (amerykański mączniak agrestu, opadzinę liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową) oraz najgroźniejszego szkodnika porzeczek — wielkopąkowca porzeczkowego. Krzewy wyglądają bardzo zdrowo do końca okresu wegetacyjnego i długo utrzymują liście na pędach. W niektórych latach młode rośliny, a także niezdrewniałe tegoroczne pędy, mogą być uszkadzane przez mróz. Zaleca się więc dobrze zabezpieczyć na zimę roczne i 2-letnie oraz świeżo posadzone krzewy, np. poprzez obsypanie ich kopczykami z ziemi, torfu lub kory, czy obwiązanie roślin po pierwszych przymrozkach słomą bądź tekturą falistą. | |||
| ODMIANY | |||
Prace hodowlane i selekcyjne nad R. sanguineum prowadzono głównie w Ameryce Północnej, a w Europie w Wielkiej Brytanii. Ozdobne odmiany porzeczki krwistej charakteryzuje wczesne i obfite kwitnienie oraz różna barwa kwiatów. U odmian 'Atrorubens’, 'Elk River’, 'King Edward VII’ (fot. 2) oraz 'Pulborough’ (fot. 3) kolor ten jest czerwony i ciemnoczerwony.
’Pokey’s Pink’ ma kwiaty różowe. Z kolei białe kwiaty występują u odmian: 'Albescens’, 'White Icicle’ czy 'Hanneman’s White’ (fot. 2, na pierwszym planie). Wszystkie te odmiany są bardzo dekoracyjne od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni. | |||
| ROZMNAŻANIE | |||
| Odmiany ozdobne porzeczki krwistej można rozmnażać wegetatywnie, przez sadzonki: zielne, półzdrewniałe i zdrewniałe. Pierwsze dwa typy sadzonek wykonuje się w drugiej połowie maja oraz w czerwcu. Dla lepszego ukorzenienia poleca się użycie preparatów stymulujących wyrastanie korzeni. Roślinom należy wtedy zapewnić wysoką wilgotność powietrza poprzez częste ich zamgławianie lub nakrycie folią. Sadzonki zdrewniałe (najlepiej o długości 15–18 cm) sporządza się w październiku i w listopadzie. Powiązane w pęczki trzeba przetrzymać w zimnej piwnicy. Przez zimę sadzonki wytworzą kallus oraz zaczątki korzeni. Wiosną można wysadzić sadzonki w polu — w dobrze przygotowaną glebę — lub umieścić w pojemnikach wypełnionych ziemią kompostową z torfem lub substratem torfowym w proporcji 1 : 1. Odmiany ozdobne porzeczek mogą być także rozmnażane przez szczepienie, np. zimowe „w ręku” metodą przez stosowanie na porzeczce złotej (R. aureum). Uzyskuje się wtedy formy pienne krzewów, które najlepiej prowadzić przy palikach. | |||
| SADZENIE KRZEWÓW I PIELĘGNACJA | |||
| Ze względu na wrażliwość na mróz, młode krzewy ozdobnych porzeczek poleca się wysadzać na miejsca stałe wiosną. Rośliny wyprodukowane w pojemnikach mogą być sadzone później — w maju i czerwcu, gdy miną przymrozki wiosenne. Należy jednak wtedy pamiętać o podlewaniu świeżo posadzonych krzewów, gdy opady są zbyt skąpe. Porzeczki po posadzeniu należy nisko przyciąć, nad 2., 3. pąkiem od powierzchni gleby, aby się rozkrzewiły i wydały silne pędy szkieletowe, na których w następnym sezonie wegetacyjnym wytworzą się pierwsze kwiaty. Porzeczki ozdobne najlepiej rosną na glebach żyznych i ciepłych, przepuszczalnych. Rośliny wymagają stanowisk słonecznych oraz przewiewnych, o wystawie południowej lub południowo-zachodniej. Ze względu na dobrą zdrowotność roślin, nie jest potrzebna ich chemiczna ochrona. Jedynie w niektórych latach konieczne jest zwalczanie mszyc lub gąsienic zjadających liście. | |||
