W poprzednim numerze zamieściliśmy prognozy wystąpienia w bieżącym roku parcha jabłoni, kwieciaka jabłkowca oraz owocnicy jabłkowej. Poniżej kilka następnych — owocówka jabłkóweczka, owocnice śliwowe, owocówka śliwkóweczka i szara pleśń truskawki. W następnym numerze zakończymy ten cykl prognozą wystąpienia na roślinach sadowniczych ślimaków i gryzoni (red.).
Owocówka jabłkóweczka. Lot jej motyli w roku 2000 obserwowano pomiędzy 25 kwietnia a 8 maja. Wyląg pierwszych gąsienic odnotowano najwcześniej w województwach: małopolskim (Kraków — 17 V) i wielkopolskim (Kalisz — 19 V). Średnio w kraju uszkodzenia jabłek przez gąsienice były o 2,3% niższe niż w roku 1999 i wynosiły 4,2%, a w porównaniu ze średnią wieloletnią (7,6%) były niższe o 3,4%. Liczniejsze uszkodzenia owoców w sadach jabłoniowych zostały spowodowane w województwach: dolnośląskim (Jelenia Góra — 10,8%, Wrocław — 7%), lubuskim (Zielona Góra — 10,6%), śląskim (Katowice — 8,7%), podkarpackim (Przemyśl — 8,6%) i lubelskim (Chełm — 8%, Zamość — 7%). Najmniejszą szkodliwość owocówki jabłkóweczki, nieprzekraczającą średnio 3% uszkodzonych owoców, odnotowano w województwach: małopolskim, mazowieckim, podlaskim, kujawsko-pomorskim i łódzkim. Liczebność i szkodliwość owocówki na jabłoniach w roku 2001 będą uzależnione przede wszystkim od pogody w okresie lotu motyli i składania jaj. Ciepła i umiarkowanie wilgotna pogoda na przełomie maja i czerwca sprzyja rozwojowi szkodnika.
 |
Owocówka śliwkóweczka. Pojawienie się jej motyli w 2000 r. obserwowano pomiędzy 24 kwietnia a 8 maja. Wyląg pierwszych gąsienic nastąpił w III dekadzie maja w województwach: dolnośląskim (Wrocław), kujawsko-pomorskim (Włocławek), małopolskim (Kraków), mazowieckim (Siedlce), śląskim (Częstochowa), świętokrzyskim (Kielce) i wielkopolskim (Kalisz). Średnio w kraju uszkodzone zostało 5,8% owoców śliw, to jest o 3,5% poniżej poziomu średniej wieloletniej, wynoszącej 9,3%. Większe szkody wyrządziła owocówka śliwkóweczka w województwach: lubelskim (Zamość —13%, Chełm — 8,9%), dolnośląskim (Legnica — 11,8%, Jelenia Góra — 9,5%) podkarpackim (Przemyśl — 10,3%, Rzeszów — 9%) i lubuskim (Zielona Góra — 10,2%). Najmniejszą liczbę uszkodzonych owoców w sadach śliwowych, nieprzekraczającą 2%, rejestrowano w województwach: podlaskim (Białystok — 0,5%), wielkopolskim (Piła — 1,7%) i pomorskim (Słupsk — 2,0%). Przewiduje się, że w roku 2001 bardziej zagrożone będą sady śliwowe w tych rejonach kraju, w których szkody wyrządzane przez owocówkę śliwkóweczkę były duże. Istotną rolę odegra także pogoda w okresie lotu motyli i składania jaj (ciepły i umiarkowanie wilgotny maj i czerwiec może wpłynąć na zwiększenie się liczebności szkodnika).
 |
Owocnice śliwowe. Najwcześniejszy ich wylot i składanie jaj obserwowano w roku 2000 w województwach: łódzkim (Sieradz — 13 IV), podkarpackim (Rzeszów — 25 IV) i wielkopolskim (Piła — 25 IV). Masowe występowanie szkodników w sadach sygnalizowano w I dekadzie maja. Średnia dla Polski szkodliwość owocnic była zbliżona do tej z roku 1999, wynosiła 11,3% uszkodzonych zawiązków owoców śliw i była nadal większa od średniej wieloletniej, która wynosi 9,7%. Znaczne zmniejszenie się szkodliwości owocnic śliwowych w porównaniu z 1999 r. stwierdzono w województwach: mazowieckim (Ostrołęka — z 24% do 5%), dolnośląskim (Legnica — z 26% do 14,4%), podkarpackim (Przemyśl — z 25,1% do 14,3%) i śląskim (Bielsko-Biała — z 25% do 15,2%). Największą liczebność szkodnika w sadach śliwowych rejestrowały województwa: pomorskie (Słupsk — 28,7% uszkodzonych zawiązków owoców), lubelskie (Zamość — 25,2%), śląskie (Częstochowa — 21%), wielkopolskie (Leszno — 18% i Złotów — 17,2%) oraz łódzkie (Sieradz — 17%). Najmniej uszkodzonych zawiązków owoców śliw obserwowano w województwach podkarpackim (Krosno — 3%) i małopolskim (Nowy Sącz — 3,2%).W bieżącym roku najbardziej zagrożone będą sady śliwowe w rejonach, w których liczebność owocnic śliwowych w 2000 r. była duża. Na tych terenach należy zwiększyć kontrolę liczebności populacji szkodników, zwłaszcza w okresie składania jaj.
 |
Szara pleśń truskawki w 2000 roku najwcześniej pojawiła się na plantacjach truskawek w województwach: pomorskim (Słupsk — 24 IV) i śląskim (Katowice — 4 V). W II dekadzie czerwca występowała powszechnie w całym kraju. Średnia dla Polski wynosiła 4,4% porażonych owoców i w porównaniu z rokiem 1999 była niższa o 16,5%, a ponadto niższa od poziomu średniej wieloletniej, która wynosi 11,5%. W wielu rejonach kraju obserwowano znaczne zmniejszenie się liczby porażonych owoców w stosunku do 1999 r., na przykład w województwach: łódzkim (Sieradz — z 50% do 8,8%, Łódź — z 37% do 4%, Piotrków Tryb. — z 37% do 8%, Skierniewice — z 23% do 3%), mazowieckim (Siedlce — z 35% do 0,6%, Ostrołęka — z 36% do 4%, Radom — z 28,5% do 4,1%), lubelskim (Biała Podlaska — z 35% do 1,7%, Lublin — z 35% do 2,4%), świętokrzyskim (Kielce — z 30,7% do 4,3%), dolnośląskim (Wałbrzych — z 33% do 8,3%), śląskim (Bielsko-Biała — z 30% do 6,8%). Średnio porażenie owoców w roku 2000 nie przekroczyło 10%. Jeżeli w okresie kwitnienia truskawek i zawiązywania owoców będzie się utrzymywała pogoda deszczowa i umiarkowanie ciepła — sprzyjająca infekcjom i rozprzestrzenianiu się choroby — to należy liczyć się w 2001 roku z dużym nasileniem szarej pleśni. Bardziej zagrożone będą plantacje truskawek w południowo-zachodniej części Polski, gdzie w ubiegłym roku wystąpiła ona silniej.
 |
