Na tegorocznej, urządzonej 21 i 22 lutego w Rytrze, konferencji szkoleniowej Stowarzyszenia Producentów Wysokiej Jakości Materiału Szkółkarskiego mówiono m.in. o kierunkach rozwoju produkcji sadowniczej oraz ochronie prawnej odmian.
| ODMIANY DO NASADZEŃ | ||
Według profesora Eberharda Makosza, w przyszłości będzie malała liczba producentów owoców. Wiele jest bowiem gospodarstw, które z braku funduszy już od pewnego czasu nie inwestują w unowocześnianie produkcji. Obecnie wystarczającym kapitałem dysponuje zaledwie 20–30% sadowników i tylko oni restrukturyzują gospodarstwa oraz zwiększają nasadzenia. Producenci jabłek powinni uprawiać jedynie kilka odmian, a nie zakładać „sadu pomologicznego”. Zdaniem profesora, w najbliższych pięciu latach największe znaczenie będą miały: 'ampion’, 'Golden Delicious Reinders’, 'Gala’ i jej sporty, 'Jonagold’ i jego mutanty, 'Elise’, 'Pinova’, 'Idared’ oraz letnie odmiany. W przypadku czereśni będą liczyły się głównie: 'Burlat Jant’, 'Merchant’, 'Sam’ (jako zapylacz), 'Van’, 'Oktavia’, 'Viola’, 'Kordia’, 'Karina’, 'Lapins’, 'Regina’ i 'Bianca’, a ze śliw (w zależności od rynku zbytu): 'Ruth Gerstetter’, 'Herman’, ”Sanctus Hubertus’, 'aanska Rana’, aanska Lepotica’, 'Hanita’, Katinka’, 'Bluefre’, 'Valievka’, 'President’, 'Elena’ i 'Top’. | ||
| ODMIANA MACIERZYSTA I JEJ POCHODNE | ||
| Prawdopodobnie pod koniec tego roku wejdzie w życie nowa ustawa o nasiennictwie. Jest ona, podobnie jak obecna wersja, oparta na Międzynarodowej Konwencji o Ochronie Nowych Odmian Roślin (UPOV) z 1991 roku. Zmiany polegają głównie na dostosowaniu naszej ustawy do regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej. Jak powiedział dr Henryk Szurpicki z Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych, wraz z wejściem w życie nowych przepisów odmiany wszystkich roślin sadowniczych przestaną podlegać urzędowym badaniom wartości gospodarczej (WGO). Nie będą również wpisywane do Rejestru Odmian selekcjonowane odmiany (niczym nie różniące się pod względem genotypu od odmiany wyjściowej). Te będące obecnie w rejestrze pozostaną w nim jeszcze przez następne 20 lat. Nowe (oryginalne) odmiany wpisywane będą do rejestru na określony czas, w przypadku roślin sadowniczych — na 20 lat. Jak stwierdził dr Szurpicki, wg ostatniej wersji konwencji UPOV z 1991 r., za oryginalną uważa się odmianę macierzystą (powstałą w wyniku krzyżowania) lub jej pochodną (np. jej sport lub odmiana transgeniczna). Jeżeli ta macierzysta jest prawnie chroniona, to wszyscy odkrywcy jej pochodnych (dotyczy to także sportów odmian pochodnych) mogą te nowości użytkować tylko pod warunkiem zgody hodowcy (właściciela) odmiany macierzystej. Po wejściu w życie nowej ustawy o nasiennictwie zgłaszający nowość do Rejestru Odmian będzie mógł ją wprowadzić do obrotu dopiero po dwóch latach od rozpoczęcia badań odrębności, wyrównania i trwałości (OWT), które prowadzi COBORU. Do sprzedaży dopuszczone zostaną tylko takie odmiany, które mają właściciela, lub licencjobiorcę posiadającego prawo do jej rozmnażania w Polsce. Chcąc mieć pełną ochronę tej nowości na rynku należy zgłosić ją do Księgi Ochrony Wyłącznego Prawa — od daty złożenia takiego wniosku korzysta się z tymczasowej ochrony. Po zakończeniu badań OWT i wpisaniu odmiany o księgi ochrona będzie obowiązywała (po wejściu nowej ustawy) przez okres 35 lat. Jeśli właściciel takiej odmiany lub jego prawny przedstawiciel otrzyma na nią „patent”, będzie miał wyłączne prawo do jej hodowli zachowawczej, rozmnażania, sprzedaży, eksportu i importu oraz przechowywania. Właściciel może udzielić innym podmiotom upoważnienia (licencji) na rozmnażanie takiego materiału. Nie posiadając licencji możemy jedynie kupić drzewka czy krzewy danej odmiany i posadzić. Wyłączne prawo nie dotyczy niezarobkowego wykorzystania odmiany (wyprodukowanie np. dla swojej rodziny), przeznaczenia jej do celów doświadczalnych oraz wykorzystania w celach hodowlanych. Należy pamiętać, że każdy, kto naruszy wyłączne prawo, podlega sankcjom prawa cywilnego i karnego. | ||
