Przyczyny
Jedną z nich jest często silnie zredukowany system korzeniowy siewek, co utrudnia przyjmowanie się roślin. W szkółkach pojemnikowych opisane wyżej objawy mogą być również skutkiem nadmiaru wody w podłożu przy niewielkiej masie roślin i, z konieczności, ograniczonym pobieraniu wody. Zbyt duża wilgotność podłoża niekiedy prowadzi do uduszenia i, z czasem, do gnicia korzeni włośnikowych, w czego efekcie brązowieją brzegi liści i zamiera cała roślina.
Częstą przyczyną zamierania roślin mogą być patogeny z rodzaju Phytophthora. Na buku stwierdzono występowanie kilku gatunków tego rodzaju, a w Polsce — P. citricola i P. cambivora. Zwłaszcza ten pierwszy patogen występuje w szkółkach leśnych, z których pochodzi przynajmniej część siewek wykorzystywanych do szczepienia czy dalszej uprawy w szkółkach roślin ozdobnych.
Objawy fytoftorozy
Phytophthora citricola infekuje siewki zanim ukażą się one nad powierzchnią gleby. Ich tkanki brązowieją i brunatnieją, a na martwych powierzchniach tworzą się zarodnie pływkowe (zoosporangia) patogenu. W połowie lata w szkółce pojawiają się punktowo rośliny z brązowiejącymi brzegami i wierzchołkami liści. Takie siewki można łatwo wyrwać z podłoża. Widać wówczas zbrunatniałe wierzchołki korzeni z tkanką odchodzącą od rdzenia lub też nekroza występuje na prawie całej długości korzenia (fot.). Mniej widoczne jest brunatnienie i zamieranie najdrobniejszych korzeni, co drastycznie ogranicza pobieranie wody przez roślinę. Niekiedy korzenie są zdrowe, natomiast brunatnieje podstawa pędu na całym jego obwodzie i nekroza rozszerza się stopniowo ku górze. W czasie wczesnowiosennego przeglądu roślin w szkółce należy usunąć siewki buka, na których występuje zgnilizna podstawy pędu — symptomy te są wówczas łatwe do zauważenia. W przeciwnym razie bardzo szybko dojdzie do rozprzestrzeniania się choroby. Przy temperaturze około 20oC i częstym podlewaniu istnieją bardzo dobre warunki do rozwoju P. citricola. Patogen tworzy na porażonych korzeniach i podstawie pędów zoosporangia, z których nawet przy niewielkich wahaniach temperatury uwalniają się zarodniki pływkowe, roznoszone z wodą po szkółce. Cykl ten powtarza się przez całe lato. Efektem jest często zamieranie wielu siewek, a nawet starszych roślin.
Ochrona
Aby zminimalizować groźbę wystąpienia fytoftorozy w szkółce, powinno się dokładnie przejrzeć zakupione siewki przed ich sadzeniem i wyeliminować podejrzane o tę chorobę. l Wskazane jest zanurzenie korzeni roślin na kilka minut w roztworze środka Previcur Energy 840 SL (0,1%) lub Mildex 711,9 WG (0,2%) i, po obeschnięciu, sadzenie do gleby lub do podłoża w pojemnikach.
Gdy siewki rozpoczną wzrost, trzeba je opryskać 2- lub 3-krotnie stosując przemiennie Mildex 711,9 WG (0,2%), Biosept 33 SL (0,05%) lub Acrobat MZ 69 WP (0,2–0,3%).
Objawy fytoftorozy na korzeniach buka
