Tegoroczne warunki pogodowe w sezonie uprawy papryki były dość nietypowe i ciągle pojawiały się nowe problemy. Jednym z nich było nasilone zniekształcanie się owoców papryki. Ponieważ coraz więcej mówi się o standaryzacji owoców, w której jednym z podstawowych założeń jest ocena ich kształtności i zgodności cech wizualnych z hodowlaną charakterystyką odmiany, wielu producentów obawia się, że nie sprosta wymaganiom nowoczesnego rynku. Rzeczywiście może to być problem, gdyż z wyjątkiem zniekształceń mechanicznych (wrastanie owoców między pędy, wzajemne zakleszczanie się) i zmianami kształtu na skutek przerostu owocni w uprawach nieciętych, w pozostałych przypadkach przyczyną są zaburzenia fizjologiczne związane głównie z nieodpowiednimi warunkami termicznymi. W obiektach nieogrzewanych nie można uniknąć spadków temperatury, można jedynie zapobiegać przegrzewaniu przez cieniowanie tuneli. Optymalna temperatura dla papryki mieści się w zakresie 18–32°C. Wystarczy kilka chłodniejszych dni, aby kwiaty gotowe do zapylenia źle zareagowały. Najczęściej spotykanymi zniekształceniami fizjologicznymi są:
-
wielkie i "pomidorowate" (fot. 1) owoce — gdy przed kwitnieniem temperatura w nocy spadała poniżej 10°C;
-
owoce o zmniejszonej liczbie komór (2 lub 3 zamiast 4) — jeśli temperatura podczas kwitnienia była niższa niż 10°C;
-
małe, cienkościenne owoce bez nasion — gdy w okresie zawiązywania temperatura w nocy spadała poniżej 15°C;
-
nadmiernie wydłużone owoce (fot. 2), z wyraźnie wypukłą i zaokrągloną dolną partią — tworzą się przy temperaturze poniżej 18°C;
-
duże, wielokomorowe owoce, zewnętrzne boczne komory — "narośla" (fot. 3) oraz "bliźniacze" — owoce na jednej szypułce — powstają przy niskiej temperaturze podczas kwitnienia i zawiązywania owoców.
Fot. 1. Duże "pomidorowate" owoce powstałe podczas znacznego ochłodzenia przed kwitnieniem
Fot. 2. Nadmiernie wydłużone owoce powstają w temperaturze poniżej 18°C
Fot. 3. Owoce wielokomorowe i z bocznymi komorami powstają przy niskiej temperaturze podczas kwitnienia i zawiązywania owoców
Gdy nastąpi poprawa warunków termicznych, zapylenie kolejnych kwiatów może przebiegać bez problemów. Normalnej wielkości, wielokomorowe owoce wykształcają się przy wysokiej temperaturze (>35°C) podczas intensywnego wzrostu wegetatywnego roślin.
Kształtność owoców zależy od liczby i prawidłowego rozmieszczenia nasion na łożysku, dlatego sposobem na ograniczenie problemów ze zniekształceniami jest wprowadzanie trzmieli, które w krótkim okresie sprzyjających warunków mogą zapylić dużą liczbę kwiatów.
Na tworzenie się nasion mają również wpływ wewnętrzne substancje wzrostowe (endogenne auksyny), których przepływ regulowany jest przy udziale fosforu. W złych warunkach termicznych nasila się występowanie wad budowy, ponieważ fosfor jest słabo pobierany w niskiej temperaturze. Małe, zredukowane, często niekształtne owoce (fot. 4) tworzą się, gdy występują problemy z pobieraniem tego pierwiastka lub duży jest jego niedobór w podłożu. W tym ostatnim przypadku zmiany kształtu mogą następować nawet przy temperaturze powyżej 18°C. Powstają wówczas owoce normalnej długości, lecz węższe od typowych dla danej odmiany. Dlatego wiosną wskazane jest i bardzo dobre efekty daje opryskiwanie roślin, nawet już przed kwitnieniem, dolistnymi nawozami fosforowymi.
Fot. 4. Jedną z przyczyn powstawania małych, cienkościennych
i zniekształconych owoców jest spadek temperatury poniżej 15°C w okresie ich zawiązywania
W uprawach gruntowych, zwłaszcza prowadzonych na oborniku, prawie niespotykane są zniekształcenia owoców wywołane niedoborem boru (małe, zdeformowane owoce z nasionami).
Tegoroczne warunki pogodowe w sezonie uprawy papryki były dość nietypowe i ciągle pojawiały się nowe problemy. Jednym z nich było nasilone zniekształcanie się owoców papryki. Ponieważ coraz więcej mówi się o standaryzacji owoców, w której jednym z podstawowych założeń jest ocena ich kształtności i zgodności cech wizualnych z hodowlaną charakterystyką odmiany, wielu producentów obawia się, że nie sprosta wymaganiom nowoczesnego rynku. Rzeczywiście może to być problem, gdyż z wyjątkiem zniekształceń mechanicznych (wrastanie owoców między pędy, wzajemne zakleszczanie się) i zmianami kształtu na skutek przerostu owocni w uprawach nieciętych, w pozostałych przypadkach przyczyną są zaburzenia fizjologiczne związane głównie z nieodpowiednimi warunkami termicznymi. W obiektach nieogrzewanych nie można uniknąć spadków temperatury, można jedynie zapobiegać przegrzewaniu przez cieniowanie tuneli. Optymalna temperatura dla papryki mieści się w zakresie 18–32°C. Wystarczy kilka chłodniejszych dni, aby kwiaty gotowe do zapylenia źle zareagowały. Najczęściej spotykanymi zniekształceniami fizjologicznymi są:
wielkie i „pomidorowate” (fot. 1) owoce — gdy przed kwitnieniem temperatura w nocy spadała poniżej 10°C;
owoce o zmniejszonej liczbie komór (2 lub 3 zamiast 4) — jeśli temperatura podczas kwitnienia była niższa niż 10°C;
małe, cienkościenne owoce bez nasion — gdy w okresie zawiązywania temperatura w nocy spadała poniżej 15°C;
nadmiernie wydłużone owoce (fot. 2), z wyraźnie wypukłą i zaokrągloną dolną partią — tworzą się przy temperaturze poniżej 18°C;
duże, wielokomorowe owoce, zewnętrzne boczne komory — „narośla” (fot. 3) oraz „bliźniacze” — owoce na jednej szypułce — powstają przy niskiej temperaturze podczas kwitnienia i zawiązywania owoców.
Fot. 1. Duże „pomidorowate” owoce powstałe podczas znacznego ochłodzenia przed kwitnieniem
Fot. 2. Nadmiernie wydłużone owoce powstają w temperaturze poniżej 18°C
Fot. 3. Owoce wielokomorowe i z bocznymi komorami powstają przy niskiej temperaturze podczas kwitnienia i zawiązywania owoców
Gdy nastąpi poprawa warunków termicznych, zapylenie kolejnych kwiatów może przebiegać bez problemów. Normalnej wielkości, wielokomorowe owoce wykształcają się przy wysokiej temperaturze (>35°C) podczas intensywnego wzrostu wegetatywnego roślin.
Kształtność owoców zależy od liczby i prawidłowego rozmieszczenia nasion na łożysku, dlatego sposobem na ograniczenie problemów ze zniekształceniami jest wprowadzanie trzmieli, które w krótkim okresie sprzyjających warunków mogą zapylić dużą liczbę kwiatów.
Na tworzenie się nasion mają również wpływ wewnętrzne substancje wzrostowe (endogenne auksyny), których przepływ regulowany jest przy udziale fosforu. W złych warunkach termicznych nasila się występowanie wad budowy, ponieważ fosfor jest słabo pobierany w niskiej temperaturze. Małe, zredukowane, często niekształtne owoce (fot. 4) tworzą się, gdy występują problemy z pobieraniem tego pierwiastka lub duży jest jego niedobór w podłożu. W tym ostatnim przypadku zmiany kształtu mogą następować nawet przy temperaturze powyżej 18°C. Powstają wówczas owoce normalnej długości, lecz węższe od typowych dla danej odmiany. Dlatego wiosną wskazane jest i bardzo dobre efekty daje opryskiwanie roślin, nawet już przed kwitnieniem, dolistnymi nawozami fosforowymi.
Fot. 4. Jedną z przyczyn powstawania małych, cienkościennych
i zniekształconych owoców jest spadek temperatury poniżej 15°C w okresie ich zawiązywania
W uprawach gruntowych, zwłaszcza prowadzonych na oborniku, prawie niespotykane są zniekształcenia owoców wywołane niedoborem boru (małe, zdeformowane owoce z nasionami).
