Cięcie borówki wysokiej

 
Krzewy tego gatunku mogą dobrze rosnąć i owocować przez wiele lat. Zależy to nie tylko od odpowiednich warunków glebowych, dobrze dobranej odmiany, ale także od systematycznie przeprowadzanych zabiegów agrotechnicznych. Do najważniejszych z nich należą pielęgnacja gleby, racjonalne nawożenie oraz nawadnianie, prawidłowe cięcie.
Właściwe cięcie krzewów borówki wysokiej, podobnie jak w uprawie innych gatunków roślin sadowniczych, pozwala na utrzymanie przez wiele lat regularnego, corocznego owocowania oraz uzyskiwanie dobrej jakości owoców.
Sposób i intensywność cięcia krzewów zależy od wieku roślin. Mimo że z krzewów borówki wysokiej pierwszy plon jagód można zebrać w drugim roku po posadzeniu, to przy prawidłowej agrotechnice pełnię owocowania krzewy osiągają zwykle w piątym, a czasem dopiero w szóstym roku po posadzeniu. Dlatego inaczej należy ciąć krzewy po posadzeniu, w okresie wchodzenia w pełnię owocowania, a jeszcze innego cięcia wymagają krzewy w okresie pełnego owocowania.

 Przycięty krzew borówki wysokiej w pierwszym roku po posadzeniu
 
Wiosenne formowanie krzewów
Plantacje produkcyjne zakładane są najczęściej z krzewów 2-letnich, produkowanych w pojemnikach. Krzewy tak produkowane łatwo przyjmują się, ponieważ ich system korzeniowy nie ulega uszkodzeniu podczas przesadzania z pojemnika na miejsce stałe. Coraz częściej także nowe plantacje towarowe zakładane są równocześnie z instalacją do nawadniania. Stwarza to bardzo dobre warunki do przyjęcia się roślin, dalszego ich wzrostu oraz plonowania. Jednak już w pierwszym roku po posadzeniu trzeba przeprowadzić korektę budowy krzewów, tak aby od początku nadać im odpowiednią formę. Niezależnie od terminu sadzenia (jesień lub wiosna), cięcie nowo posadzonych roślin przeprowadza się zawsze wiosną, zanim krzewy rozpoczną wegetację. U dobrze wyrośniętych krzewów z silnym systemem korzeniowym wybiera się i pozostawia od 3 do 5 pędów, które należy lekko skrócić, odcinając cześć wierzchołkową z pąkami kwiatowymi. Pędy słabe i cienkie należy wyciąć. Silniejszego cięcia po posadzeniu wymagają krzewy ze słabymi, krótkimi przyrostami oraz krzewy sadzone na lekkich, mineralnych glebach, bez możliwości nawadniania. W takich krzewach wybiera się najsilniejsze 2-3 pędy, które powinno się skrócić na wysokość około 20 cm. Pozostałe pędy należy wyciąć.

 Dwa stare, najgrubsze pędy powinny być wycięte

Usuwanie kwiatostanów
Przy wiosennym, spóźnionym terminie sadzenia, kiedy rośliny rozpoczęły już wzrost, pędów nie przycina się, gdyż przy słabym uwilgotnieniu gleby i wysokiej temperaturze powietrza, pędy i krzewy mogą zaschnąć. W takim przypadku można tylko usunąć kwiatostany. Usuwanie kwiatostanów z pędów krzewów borówki wysokiej w pierwszym roku po posadzeniu należy traktować jako zabieg obowiązkowy, ponieważ nawet to niewielkie owocowanie bardzo osłabia wzrost wegetatywny roślin. Posadzone rośliny powinny przyjąć się i wydać kilka silnych pędów, tworzących przyszły szkielet krzewu. W kolejnych latach, powolnego wchodzenia roślin w pełnię owocowania cięcie ogranicza się do systematycznego usuwania pędów słabych, zacieniających i nadmiernie zagęszczających dolną część krzewów, pędów z objawami występowania chorób grzybowych oraz przemarzniętych podczas zimy ich części wierzchołkowych. U silnie rosnących odmian, do jakich należy m.in. najczęściej uprawiana odmiana ‘Bluecrop’ z podstawy krzewu wyrastają silne, długie pędy, które w następnym roku pod ciężarem owoców mocno odchylają się na boki, co utrudnia w okresie zbioru swobodne poruszanie się w międzyrzędziach. W pierwszych 2-3 tygodniach lipca pędy takie można przyciąć na wysokości około 50 cm, co wpływa korzystnie na ich grubienie i wyrastanie pędów bocznych, na których w tym samym roku tworzą się pąki kwiatowe. Ponieważ termin przycinania tych pędów zbiega się już z pierwszymi zbiorami owoców na wielu plantacjach skracanie takich pędów wykonuje się równoczesnie z cięciem prześwietlającym.

Krzew zbyt gęsty, nie wycięto pędów rozkładających się na boki

Cięcie krzewów owocujących
Celem cięcia krzewów borówki wysokiej po wejściu roślin w pełnię owocowania jest ich systematyczne odmładzanie oraz regulowanie liczby pędów. Wycinając pędy stare o niskiej produktywności pobudza się krzewy do intensywnego wzrostu i zachowania równowagi między wzrostem wegetatywnym a owocowaniem. Krzewy niecięte nadmiernie zagęszczają się, co prowadzi do nierównomiernego dojrzewania owoców, a w niektórych warunkach siedliskowych zwiększenia podatności na choroby i szkodniki. Na krzewach ciętych słabo zmniejsza się liczba i długość nowych przyrostów, grona są małe, owoce drobnieją, a plon jest niski. Od 4-5 roku należy rozpocząć silne cięcie prześwietlające. Celem tego cięcia jest utrzymanie optymalnej wielkości krzewu składającego się z 5 do 8 pędów szkieletowych. W tym czasie należy już rozpocząć systematyczną wymianę najstarszych pędów, pędów zagęszczających część środkową krzewów i pędów rosnących tuż nad ziemią. Krzew powinien mieć luźną budowę, umożliwiającą dobry dostęp światła do wszystkich jego części. Cięcie przeprowadza się w okresie, kiedy na krzewie nie ma liści. Po wykonanym cięciu wydaje się, że zostało ono wykonane poprawnie, ale kiedy rozwiną się kwiaty i wyrosną liście dochodzi się do wniosku, że niektóre pędy trzeba było jeszcze wyciąć. Często na plantacji występują krzewy, na których przyrosty roczne są krótkie, z dużą liczbą pąków kwiatostanowych. Na takich krzewach nie ma odpowiedniej ilości liści, a co za tym idzie jest niedostateczna ilość produktów asymilacji, w wyniku czego owoce długo dojrzewają i nie uzyskują odpowiedniej wielkości. Dlatego podczas cięcia krzewy takie należy dość silnie prześwietlić, aby ograniczyć liczbę pąków kwiatowych i pobudzić roślinę do wydania nowych przyrostów, wyrastających z dolnej części krzewu.


 Krzew źle formowany – pędy pokładają sie na ziemi

 
Im silniej, tym lepiej
Intensywność cięcia krzewów borówki wysokiej zależy od cech biologicznych odmiany (siła wzrostu i pokrój krzewu), warunków glebowych, agrotechniki – a zwłaszcza poziomu nawożenia i nawadniania. Z przeprowadzonego przez Katedrę Sadownictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu doświadczenia wynika, że krzewy odmiany ‘Bluecrop’ najsłabiej plonowały w kombinacji kontrolnej oraz w kombinacji, w której przeprowadzano słabe cięcie prześwietlające. W tych samych kombinacjach zebrano najmniejsze owoce. Najlepiej plonowały krzewy silnie cięte. Mimo wysokiego plonu owoce też były największe. Wyniki te potwierdzają zalecenia literatury dotyczącej cięcia krzewów borówki. Borówka wysoka reaguje korzystniej na silniejsze niż słabe cięcie. Cięcie silne i średnie polega na corocznym usuwaniu pędów najstarszych, nadmiaru pędów jednorocznych oraz przerzedzaniu pędów owocujących.

 Silne cięcie sprzyja wyrastaniu młodych pędów
 
Luty, marzec – czas na cięcie
Wybór właściwego terminu cięcia prześwietlającego krzewy jest bardzo ważny, ponieważ ma to wpływ na wiele procesów fizjologicznych zachodzących w roślinie, których konsekwencją może być zwiększona podatność na mróz, słabszy wzrost i słabsze plonowanie. W polskich warunkach klimatycznych zaleca się, aby cięcie prześwietlające krzewy borówki (podobnie jak większość gatunków drzew owocowych) przeprowadzać późną zimą, ale jeszcze w okresie spoczynku roślin. Borówka wysoka dość wcześnie rozpoczyna wegetację, dlatego cięcie należy przeprowadzić w lutym–marcu. Chociaż w literaturze można znaleźć informacje, że krzewy można prześwietlać aż do ich kwitnienia, to należy pamiętać także o tym, że późne cięcie osłabia wzrost wegetatywny krzewów, opóźnia wyrastanie nowych pędów, osłabia ich dynamikę wzrostu i prowadzi do zmniejszenia plonu. Cięcie wczesnych odmian borówki zaraz po zbiorze owoców może w przypadku długiej, ciepłej i wilgotnej jesieni pobudzić pąki do wzrostu. Wyrastające jesienią nowe przyrosty pędów nie zdrewnieją przed nastaniem zimy i podczas większych spadków temperatury przemarzają. Cięcie wykonywane pod koniec września i w październiku wpływa zawsze na zakłócenia w procesach hartowania się roślin i w przypadku bardziej surowej zimy zwiększa ryzyko uszkodzeń mrozowych.
Podobnie jak w przypadku innych gatunków roślin sadowniczych, cięcie krzewów borówki wysokiej należy wykonywać podczas suchej pogody i przy temperaturze powietrza powyżej 0°C, co zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się chorób grzybowych.

 
4-letnia plantacja borówki wysokiej
 
 
Zdjęcia: Z. Gruca

Related Posts

None found

Poprzedni artykułCertyfikaty nie obowiązują
Następny artykułCo dalej z grupami?

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.