Jej owoce są przydatne do spożycia i przetwórstwa akurat w okresie, gdy kończą się dostawy truskawek odmian tradycyjnych, a w ofercie rynkowej nie ma jeszcze owoców borówki wysokiej z polskich plantacji.
Pochodzenie świdośliwy
– Rejonami pochodzenia uprawnych odmian świdośliwy (rośliny z rodziny różowate) jest południowo-zachodnia Kanada i sąsiadujące z nią północno-wschodnie obszary USA – informował dr hab. Stanisław Pluta (prof. IO), entuzjasta uprawy tego gatunku w Polsce. Kreacje te wzięły początek od świdośliwy olcholistnej (Amalanchier alnifolia), która dziko występuje również w Polsce, wśród innych gatunków tego rodzaju (A. ovalis, A. laevis, A. florida, A. lamarckii, A. spicata). Powyższe dane wskazują, że świdośliwa jako roślina uprawna powinna doskonale radzić sobie także w warunkach klimatycznych i glebowych naszego kraju.
Opis i wartość prozdrowotna świdośliwy
Roślina może osiągać wysokość 0,5 m do nawet 15 m, w zależności od pokroju. Na plantacji utrzymuje się ją w formie krzewu, dostosowując wysokość do możliwości zbioru. Zakwita pomiędzy 1. a 15. maja. Kwiatostan ma formę grona. Kwiaty są samopylne i samopłodne. Owoce dojrzewają z końcem czerwca–początkiem lipca, mogąc pozostawać na krzewach aż do zimy. Kuliste jagody, średnicy 10–18 mm są soczyste, bardzo słodkie, zawierają dużo związków mineralnych i witamin z grup: A, B (w tym kwas foliowy), C, E. Ze względu na zawartość antocyjanów ich barwa uwarunkowana jest od środowiska. Krzewy rosnące na glebach o pH poniżej 7 mają owoce czerwonawe, a przy pH 7 i powyżej – niebieskie lub nawet fioletowe. Barwa owoców zależy także od temperatury otoczenia – przy wysokiej jest intensywniejsza.
Wymagania, odmiany i uprawa towarowa świdośliwy
Te długowieczne rośliny (do 20–30 lat) mogą być uprawiane na glebach różnych rodzajów (z wyjątkiem ekstremalnie suchych i wilgotnych), o optymalnym dla rośliny pH wynoszącym 6,2–7,5. Korzenią się do głębokości 60–80 cm, są stosunkowo odporne na suszę. Roślina wytrzymuje spadki temperatury nawet do –43°C (przy czym bezpieczniej gwarantować tę mrozoodporność do –30°C), a kwiaty są tolerancyjne na wiosenne przymrozki. Intensywność krzewienia zależy od odmiany. Rośliny są odporne na choroby i szkodniki do tego stopnia, że ochrona chemiczna jest, na razie, zbyteczna. Owoce świdośliwy mogą być zatem oferowane jako produkt ekologiczny o znacznych wartościach prozdrowotnych. Spośród obecnie dostępnych odmian uprawnych do wartościowych należą m.in.‘Honeywood’, ‘Martin’, ‘Nelson’, ‘Northline’, ‘Smoky’, ‘Success’, ‘Thiessen’.
Na plantacjach towarowych zaleca się sadzenie 3–5 odmian, ze względu na zapylenie krzyżowe i rozciągnięcie okresu podaży owoców. Na hektarze powinno się uprawiać do 2500 krzewów, w rozstawie, przewidującym zbiór kombajnowy (np. sprzętem dostosowanym do zbioru porzeczek lub borówki), wynoszącej 4,5 m x 0,75–1 m. Plonowanie rozpoczyna się w 3–4 roku po posadzeniu, a pełnię osiąga w 6.–7. roku. Pozyskać wtedy można 10–15 ton owoców z hektara, przydatnych jako deserowe bądź do przetwórstwa – do wyrobu dżemów, konfitur, soków, suszu, dodatku do przetworów z kwaśnych owoców.
– Myślę, że można oczekiwać dużego zainteresowania polskich plantatorów uprawą tej rośliny, pod warunkiem opłacalnej ceny za owoce, co wydaje się realne – mówił S. Pluta.
Katarzyna Kupczak
Fot. D. Łabanowska-Bury
Artykuł pochodzi z numeru 9/2014 miesięcznika „Truskawka, malina, jagody”
