Sadownictwo

Gdy przed dwoma laty wskazywałem na potrzebę zakładania sadów jabłoniowych, z których owoce przeznaczano by dla przemysłu przetwórczego, spotkałem się z wieloma kąśliwymi komentarzami. Dziś, choć liczba zwolenników tej koncepcji nie zwiększyła się znacznie, mam wiele satysfakcji, bo moja propozycja spotyka się z coraz szerszym zainteresowaniem.

Spółdzielnia Ogrodnicza "Grodzisko" z Raciechowic powstała w 1995 roku. Do jej utworzenia zachęciły sadowników organizowane w latach 90. ub. wieku szkolenia, na których informowano o korzyściach wynikających ze wspólnej sprzedaży owoców. Członkowie spółdzielni nie prowadzą dużych gospodarstw, ale i tak różnią się one znacznie wielkością. Współpraca umożliwia sprzedaż owoców do kilku sieci handlowych, pozwala także osiągać sukcesy. Grupa "Grodzisko" jako pierwsza w Polsce uzyskała w roku 1998 certyfikat "Jakość Carrefour", a w ubiegłym roku, dzięki staraniom sadowników, "Jabłko z Raciechowic" zostało wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych.

28–30 września 2006 r. z inicjatywy Krajowej Unii Producentów Soków zorganizowany został wyjazd do Mnchpfiffel koło Querfurtu w Niemczech, poświęcony zwiedzaniu sadów przemysłowych oraz wizycie na wystawie maszyn dla sadownictwa IMIGO 2006. Uczestnikami wyjazdu byli głównie członkowie KUPS, zajmujący się produkcją koncentratów owocowych, a przewodnikiem — prof. dr hab. Eberhard Makosz prezes Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych. Jak wynika z zebranych podczas wyjazdu informacji, prowadzenie sadów przemysłowych z drzewami na silnie rosnących podkładkach i mechanicznym zbiorem owoców nie jest łatwe i wymaga ogromnych inwestycji, zwłaszcza w pierwszych latach takiej działalności.

Oprócz tematów związanych z czereśniami, które zdominowały konferencję towarzyszącą III Międzynarodowym Targom Agrotechniki Sadowniczej w Warszawie (12–13 stycznia br.), kilka wystąpień poświęcono nawożeniu i ochronie jabłoni.

Jednym z gości XVI Spotkania Sadowniczego w Sandomierzu (czyt. też HO 3/2007) był Peter van Arkel (fot. 1) doradca z holenderskiej firmy Fruit Advies Zuid-Limburg. Zajmuje się on doradztwem nie tylko w Kraju Tulipanów, lecz także w Belgii, Niemczech, a ostatnio również w Polsce. Jego zdaniem, podobnie jak kilka lat temu w Holandii, obecnie w Polsce także konieczne będzie intensyfikowanie produkcji, aby przy jak najwyższych plonach ograniczać koszty uprawy. Pomóc może w tym prawidłowe prowadzenie i cięcie drzew.

Sadownicy spodziewają się, że przez intensywne nawożenie roślin osiągną jeszcze wyższe plony i poprawią jakość owoców. Często jednak przychodzi rozczarowanie i zdziwienie — dlaczego zabieg ten nie przyniósł oczekiwanego efektu. Aby zrozumieć przyczyny takich "niespodzianek", trzeba poznać zasady odżywiania drzew owocowych.

Konferencja towarzysząca III Międzynarodowym Targom Agrotechniki Sadowniczej poświęcona była w dużej części uprawie czereśni. Ten gatunek stał się ostatnio popularny wśród sadowników, którzy dzięki intensywnej uprawie nowych odmian czereśni uzyskują wysoką opłacalność produkcji. Aby osiągnąć sukces, konieczne jest spełnienie wielu wymagań, z których pierwszy jest wybór właściwej odmiany i podkładki.

Śliwa domowa jest popularnym w uprawie gatunkiem drzew pestkowych. W Europie rozpowszechnione są jej intensywne nasadzenia na wzór gęstej uprawy jabłoni. Gęste sadzenie śliw jest jedną z najlepszych metod uzyskania wysokich plonów. Korony przewodnikowe drzew — wrzecionowa, osiowa, sznurowa — z mocnym konarem centralnym i słabymi gałęziami bocznymi są szczególnie przydatne w intensywnych sadach. Należy jednak pamiętać, że zbyt duże zagęszczenie drzew może pogorszyć jakość śliwek. W ostatnim czasie w Polsce rośnie zainteresowanie śliwą japońską i dlatego jej uprawie postanowiłem poświęcić ten materiał.

Z czereśni o dużym znaczeniu gospodarczym warto wymienić takie odmiany, jak ‘Burlat’, ‘Vega’, ‘Summit’, ‘Vanda, ‘Techlovan’, ‘Lapins’, ‘Regina’’, ‘Sweetheart’ oraz ‘Kordia’. Ta ostatnia, oprócz niezwykle wysokich walorów jakościowych owoców, ma jedną podstawową wadę — jej drzewa nie są dostatecznie wytrzymałe na mróz. Należy je w związku z tym sadzić na ciepłych i zacisznych stanowiskach. W Polsce w ostatnich latach trafnie dobrano odmiany czereśni do produkcji towarowej, a ich uprawę zrewolucjonizowały dwie karłowe podkładki — ‘PHL-A’ (fot. 1) i ‘GiSelA 5’ (fot. 2) — a także wstawka skarlającą — ‘Frutana’. Udział tej ostatniej w produkcji drzewek karłowych czereśni nie jest jednak jeszcze wielki.

W pierwszej części relacji z wycieczki zorganizowanej przez Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych zamieściłem informacje o produkcji sadowniczej w Niemczech. Poniżej zapoznam Czytelników z produkcją jabłek i gruszek w dwóch odwiedzonych latem ubiegłego roku holenderskich gospodarstwach sadowniczych.