W ten sposób początek października stał się dobrą okazją do odwiedzin tego kraju i przyjrzenia się tamtejszej produkcji zielonej branży. Dla holenderskich producentów połączenie dwóch imprez to dodatkowa okazja przyciągnięcia zagranicznych klientów, którzy w jednym terminie mogą zobaczyć bardzo szeroki asortyment roślin. Region Zundert słynie bowiem głównie z produkcji krzewów ozdobnych, podczas gdy Opheusden to jedno z największych europejskich centrów uprawy drzew alejowych.
Expo TCO 2012
Chociaż na tej imprezie (odwiedziło ją ponad 2700 osób) spędziliśmy z międzynarodową grupą dziennikarzy zaledwie kilka godzin podczas ceremonii otwarcia 2 października, wystawa zapowiadała się interesująco (zdecydowano już, że będzie kolejna edycja – 1–2.10.2013 r.). Zgromadziła blisko 130 szkółek z regionu, w którym pod produkcję drzew alejowych (fot. 1) przeznaczono w ub.r. aż 1527 ha (w tym 27 ha na uprawy w kontenerach). Dla porównania, w całej Holandii produkcja drzew alejowych zajmuje obszar 4480 ha. 66% szkółek w regionie Opheusden (kilkadziesiąt działało już w 1650 r.!) to gospodarstwa o powierzchni 3–5 ha, mniejszych (1–3 ha) jest 14%, większych (15–100 ha) – 20%. Wśród uprawianych gatunków drzew najwięcej jest klonów (15%), lip (13%), wiśni i dębów (po 8%), jesionów i ozdobnych odmian jabłoni (po 5%) oraz głogów, grusz, jarzębów, platanów, brzóz, grabów i buków (po 4%). Aż 70% z nich trafia na eksport, głównie do Niemiec, Belgii, Francji, Wielkiej Brytanii oraz krajów skandynawskich.
Fot. 1. Typowy krajobraz w okolicach Opheusden
Na Expo TCO 2012 w jednym miejscu zgromadzono najciekawsze nowe produkty i technologie szkółkarskie, a nagroda za najlepszą innowację powędrowała do szkółek M. Willemsen & Zn. oraz J.W. Crum BV. Wspólnie opracowały one nową technologię produkcji młodzieży drzew alejowych w systemie rynien zawieszonych na rusztowaniu (około 1 m nad ziemią) i wykonanych z materiału wykorzystywanego dotychczas do produkcji tzw. kontenerów Air-Pot. Produkcja nad powierzchnią ziemi poprawia warunki pracy, a uprawa w rynnach ze wspomnianego materiału umożliwia wytworzenie lepszej jakości systemu korzeniowego (korzenie dorastające do tworzywa, z którego stworzono rynnę, są „odcinane” po zetknięciu z powietrzem i nie zawijają się). Dodatkowo sadzenie i wykopywanie takiego materiału może odbywać się w warunkach pogodowych, które zwykle utrudniały pracę w terenie, a uprawa w podłożu niestykającym się z gruntem umożliwia precyzyjne nawożenie i nawadnianie (wyciekający nadmiar roztworu nawozów można zbierać do kanałów pod rynnami).
W praktyce system ten wykorzystano już m.in. w przedsiębiorstwie B&P Handelskwekerijen z Holandii (tworzą go 4 współpracujące firmy), w którym w ten sposób uprawia się drzewa na powierzchni 3 tys. m2 (fot. 2). W lutym i marcu do rynien sadzi się rośliny szczepione w zimie (kupowane w wyspecjalizowanych gospodarstwach) i po 8 miesiącach otrzymuje „młodzież” gotową do sadzenia w polu. Rusztowania nad rynnami służą do podtrzymywania palików bambusowych (wystarczają na 3 lata), a do nawadniania i fertygacji służą linie kroplujące montowane wiosną w podłożu podczas sadzenia roślin. Zdaniem przedstawicieli szkółki system ten sprawdza się „fantastycznie” (po posadzeniu w polu materiału uprawianego w rynnach uzyskuje się ponad 95% przyjęć), a nieprzydatny okazał się jedynie dla kilku gatunków (m.in. dębów i kasztanowców).
Fot. 2. Nowatorska uprawa „młodzieży” drzew alejowych w szkółce B&P w Handelskwekerijen
Od jesieni ub.r. gospodarstwo testuje prototyp urządzenia do „wykopywania” roślin z rynien. Maszyna (fot. 3) zaprojektowana i wykonana przez firmę Logitech B.V. z Holandii nawija materiał (pozostaje do wykorzystania w kolejnym roku – fot. 4), z którego wykonano rynnę, na wałek, a rośliny wraz podłożem (fot. 5) tnie na pojedyncze fragmenty, układane następnie w skrzyniopaletach (fot. 6). W nich trafiają do chłodni lub bezpośrednio na pole, gdzie będą sadzone.
Fot. 3. Automatyczne „zbiory” roślin pod koniec sezonu
Fot. 4. Materiał, z którego wykonuje się rynny, jest ponownie wykorzystywany
Fot. 5. Rośliny wraz z podłożem maszyna tnie na pojedyncze fragmenty, a pracownicy…
Fot. 6. …układają je skrzyniopaletach
[NEW_PAGE]Nowości GrootGroenPlus
22. edycja tej imprezy przyciągnęła w ub.r. ponad 7200 gości (w tym ponad 44% z 25 krajów spoza Holandii) oraz 261 wystawców (70% z nich stanowiły szkółki roślin ozdobnych i sadowniczych), przede wszystkim z Holandii. Z zagranicy najwięcej stoisk miała Belgia (32), z którą region Zundert sąsiaduje „przez miedzę”, pojedynczy wystawcy przyjechali także z Niemiec, Francji, Włoch, Polski (Gospodarstwa Ogrodnicze: Tadeusz Kusibab oraz Aleksandra Kusibab-Wyka i Marcin Wyka – fot. 7) oraz Wielkiej Brytanii.
W 2012 r. hasło targów brzmiało: „Zielone miasto dla naszych dzieci”, czym organizatorzy chcieli podkreślić nie tylko znaczenie zieleni dla rozwoju młodego pokolenia, ale również zainteresować dzieci roślinami i ogrodami. Z tego powodu impreza rozpoczęła się entuzjastycznie przyjętym występem chóru dziecięcego (fot. 8), a najmłodsze pokolenie licznie odwiedzało targowe namioty.
Jednym z ciekawszych elementów targów w Zundert jest prezentacja nowości roślinnych ze szkółek krajowych i zagranicznych. Zgłoszone do konkursu rośliny są akceptowane i oceniane przez Królewskie Stowarzyszenie Miłośników Szkółkarstwa w Boskoop (Koninklijke Vereniging voor Boskoopse Culturen – KVBC). W tym roku prezentacja nowości miała niezwykle sympatyczny charakter. Stworzono bowiem specjalny dział targów nazwany przedszkolem i opatrzony odpowiednimi dekoracjami (fot. 9).
Fot. 7. Polskie stoiska na targach GrootGroenPlus
Fot. 8. Ceremonia otwarcia GrootGroenPlus
Złote medale
Wyróżniono nimi trzy rośliny. Pierwsza to glediczja trójcierniowa (Gleditsia triacanthos) ‘Draves’ (STREET KEEPER® – fot. 9), zgłoszona przez agencje Valkplant B.V. oraz VIP for Plants z Boskoop. Odmiana ta (przypadkowa siewka odmiany ‘Inermis’ tego gatunku) została otrzymana przez Thomasa Dravesa z USA i we wrześniu ub.r. wprowadzona na rynek przez szkółkę L. Akkermans z Holandii. Drzewo wyróżnia się szybkim wzrostem, wąską koroną, grubymi, jak na glediczję, pędami oraz zdrowymi liśćmi. Ma być odpowiednie do sadzenia w miastach, nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach.
Fot. 9. „Przedszkole” nowych odmian (po lewej glediczja trójcierniowa ‘Draves’, po prawej cyprysik żywotnikowaty ‘Versent’)
Drugim złotym medalem nagrodzono odmianę ‘Versent’ (BLUE ROCK® – fot. 9) cyprysika żywotnikowatego (Chamaecyparis thyoides) otrzymaną w szkółce Schrauwen-Moerings ze Sprundel w Holandii jako mutacja odmiany ‘Top Point’ i – jak dotąd – wyłącznie w niej rozmnażaną (na rynek wprowadzono ją w czerwcu ub.r.). Ten niewielki krzew o kulistym pokroju wyróżnia się intensywnie niebieskim zabarwieniem (w zimie zmienia barwę na lekko fioletową) oraz skupionymi na końcach pędów łuskami, które przypominają małe szyszki (fot. 10).
Fot. 10. Charakterystyczne pędy cyprysika ‘Versent’
Dąb ‘Nadler’ (Quercus x warei, mieszaniec Q. robur i Q. bicolor) został otrzymany jako przypadkowa siewka z nasion zebranych na kampusie uniwersyteckim w Jacksonville w amerykańskim stanie Illinois. W Stanach Zjednoczonych funkcjonuje w handlu od 1997 r. pod nazwą KINDRED SPIRIT®. Wyróżnia się (fot. 11) szybkim wzrostem i wąsko kolumnowym pokrojem korony (okaz mateczny w wieku 30 lat ma wysokość prawie 11 m, średnica jego korony w najszerszym miejscu nie przekracza 1,8 m). Jego zaletą mają być bardzo duża tolerancja wobec mączniaka prawdziwego, silne pędy (nie łamie ich wiatr ani oblodzenie) oraz możliwość uprawy zarówno na suchych, jak i wilgotnych stanowiskach. Liście tej odmiany (fot. 11) są głęboko wcinane, ciemnozielone, nieco jaśniejsze pod spodem. Do konkursu zgłosiła go szkółka De Bruyn BVBA z Belgii.
Fot. 11. Dąb ‘Nadler’…
… i jego liście
Srebro
Podczas ostatniej edycji targów wyróżniono nim tylko jedną nową odmianę: cyprysik Lawsona (C. lawsoniana) ‘Pearly Swirls’. Otrzymał ją jako przypadkową siewkę Derek Spicer ze szkółki Kilworth Conifers z Wielkiej Brytanii, a została zgłoszona do konkursu przez gospodarstwo Sierteeltkwekerij Kools z Deurne w Holandii. Cyprysik ten wyróżnia się kulistym, zwartym pokrojem oraz nietypową jasną barwą, większość jego łusek ma bowiem kremowobiałe zabarwienie (fot. 12) przez cały sezon (podobne odmiany tego gatunku zwykle tracą kolor na początku lata). Mimo niewielkiej zawartości chlorofilu rośliny dobrze znoszą zarówno silne nasłonecznienie, jak i warunki zimowe w zachodniej Europie. Pierwsze niewielkie partie roślin trafiły do sprzedaży jesienią ub.r. Jury podkreśliło zwłaszcza duży potencjał handlowy tej odmiany.
Fot. 12. Cyprysik Lawsona ‘Pearly Swirls’
Brąz
Medalami w tym kolorze uhonorowano dwie nowe odmiany. Pierwsza to mikrobiota syberyjska (Microbiota decussata) ‘Filip’s Pretty Pride’ (fot. 13) otrzymana jako siewka gatunku przez szkółkę Edwin Smits Coniferen z Volkel w Holandii i jeszcze niedostępna na rynku. Komisja konkursowa doceniła mniejsze (w porównaniu do gatunku) rozmiary tej odmiany, co pozwala na jej wprowadzenie także do małych ogrodów. Dodatkową atrakcją tej odmiany mikrobioty jest soczystozielone zabarwienie w trakcie sezonu wegetacyjnego (jesienią rośliny zmieniają barwę na brązowozieloną).
Fot. 13. Mikrobiota syberyjska ‘Filip’s Pretty Pride
Drugi medal trafił do szkółki Huijbregts z Wernhout za odmianę ‘Hibani’ laurowiśni wschodniej (Prunus laurocerasus). Została ona otrzymana jako mutacja pędowa odmiany ‘Caucasica’ i trafiła na rynek w 2012 r. Wyróżnia się czerwonobrązowymi przyrostami pojawiającymi się 2 razy w sezonie (fot. 14). Takie zabarwienie utrzymuje się przez 2–3 tygodnie, po czym liście stają się zielone i błyszczące. Krzewy są szerokie i szybko rosną (w Holandii po 5 latach osiągają wysokość 2 m). Poleca się je zarówno do nasadzeń pojedynczych, jak i na żywopłoty. Zdaniem przedstawicieli szkółki, w której nowa odmiana został otrzymana, krzew ten ma być bardzo (jak na gatunek) odporny na niską temperaturę oraz mało wrażliwy na choroby.
Fot. 14. Młode pędy laurowiśni wschodniej ‘Hibani’ z typowym dla tej odmiany zabarwieniem
Małe zmiany
Targi GrootGroen, a potem GrootGroenPlus w Zundert kilkakrotnie zmieniały już lokalizację. Przez kilka ostatnich lat gościły na terenie szkółki Boot & Co. Od tego roku (po zmianie agencji, która zajmie się organizacją imprezy) zostaną przeniesione na tereny firmy CLTV w tym samym mieście. Kolejna edycja odbędzie się 2–4 października br.
Wojciech Górka
Fot. 1–7, 9, 10, 12–14 W. Górka; fot. 8 GrootGroenPlus; fot. 11 Josh Nadler.
Artykuł pochodzi z numeru 1/2013 „Szkółkarstwa”
