Czerwone na zewnątrz…
Owoce odmian mające w rodowodzie ‘Red Deliciousa’ wydają zazwyczaj owoce stożkowate, zwężające się w kierunku kielicha, o jednolitej, bardzo błyszczącej skórce w kolorze głębokiej czerwieni. Skórka jest dosyć gruba, mało podatna na uszkodzenia mechaniczne i obicia. Owoce dobrze się przechowują i mogą być transportowane na dalekie odległości bez utraty jakości. Na owocach z grupy ‘Red Delicious’ zwykle bardzo wyraźnie widoczne jest żebrowanie przy kielichu (typowe dla odmiany jest pięć wyrostków). Ten typ owoców jest bardzo popularny wśród konsumentów w Stanach Zjednoczonych, w krajach położonych nad Zatoką Perską czy w krajach arabskich. Obecnie na rynku odmiany pochodzące od ‘Red Deliciousa’ stanowią, obok sportów ‘Gali’ i ‘Fuji’, największą grupę w uprawie. Odmiana ta łatwo tworzy mutacje różniące się między sobą barwą i wielkością rumieńca.
Jedną z najbardziej znanych i rozpowszechnionych w krajowych sadach jest obecnie Red Cap® – krótkopędowy mutant (fot. 1) odmiany ‘Red Delicious’. Początkowo do naszych warunków klimatycznych polecane były drzewka uszlachetniane na podkładce ‘M.9’, ale z czasem okazało się, iż lepszy wzrost drzew i plonowanie są wówczas, gdy stosuje się podkładkę ‘M.26’. Drzewa zakwitają stosunkowo wcześnie, ale okres kwitnienia jest rozciągnięty w czasie.
Fot. 1. Red Cap®
Szkółkarze oferujący tę odmianę na rynku jako zapylacze polecają craby (‘Profesor Sprenger’, ‘Evereste’, ‘Red Sentinel’) oraz odmiany uprawne, takie jak ‘Idared’ czy ‘Golden Delicious’. Termin zbioru owoców można porównać do terminu zbioru jabłek ‘Golden Delicious’, w warunkach Polski jest to zwykle koniec września lub początek października. Jabłka mają skórkę błyszczącą, w 100% pokrytą rozmytym rumieńcem, są ciemnoczerwone z wyraźnym żebrowaniem przy kielichu, dość duże.
Odmiana Scarlet Spur® Evasni(s) to, zdaniem francuskich szkółkarzy z Pépinieres Escande i Dalival, najbardziej atrakcyjny spur odmiany ‘Red Delicious’ na rynku. Ceniony jest przede wszystkim za bardzo dobre i wczesne wybarwianie się owoców, nawet w niesprzyjających warunkach pogodowych. Owoce tej odmiany są średnie do dużych, mają stożkowaty, bardzo regularny kształt, z widocznymi wyrostkami przy kielichu. Rumieniec jest rozmyty, pokrywa cały owoc (fot. 2). Miąższ jest jasny, jędrny, soczysty i chrupiący. Scarlet Spur® Evasni(s) to odmiana diploidalna, drzewa kwitną 2–4 dni przed odmianą ‘Golden Delicious’, a polecane zapylacze to ‘Idared’, ‘Gala’, ‘Elstar’, ‘Braeburn’ i ‘Golden Delicious’. Zdaniem szkółkarzy, odmiana jest średnio podatna na wejście w przemienność owocowania. Do uszlachetniania hodowcy – szkółka Pépinieres Escande – proponują podkładki silniej rosnące niż te używane dla wyjściowej odmiany ‘Red Delicious’. Owoce zbierane są w czasie zbliżonym do ‘Golden Deliciousa’, ponadto mają zachowywać wysokie walory jakościowe przez 5 miesięcy w warunkach NA i co najmniej 7 miesięcy w KA, gdzie skład atmosfery to 2–3% O2 i 3–4% CO2 (zalecenia hodowcy).
Fot. 2. Scarlet Spur® Evasni(s)
Kolejną bardzo interesującą odmianą o atrakcyjnych, mocno ciemnoczerwonych owocach, stożkowatych i żebrowanych części przykielichowej jest Red Delicious Jeromine® (fot. 3). Jest to mutant popularnej na świecie od ponad 30 lat odmiany Early Red One® Erovan. Od odmiany wyjściowej różni się jednak bardziej intensywnym rumieńcem owoców i dużo wcześniejszym ich wybarwianiem. Ponadto jabłka są słodsze i pozbawione charakterystycznej dla owoców ‘Red Deliciousa’ kwasowości. Miąższ jest jasny, bardzo soczysty. Wzrost drzew jest silniejszy niż u większości odmian z tej grupy odmian. Kwitnienie następuje zwykle ok. 3 dni wcześniej niż w przypadku drzew ‘Golden Delicious’, a dobrymi zapylaczami są właśnie ‘Golden Delicious’, odmiany z grupy ‘Gali’ oraz ‘Fuji’ i kraby – ‘Golden Gem’ i ‘Evereste’. Zdaniem zagranicznych i krajowych szkółkarzy (mających już tę odmianę w swojej ofercie), Red Delicious Jeromine® zyskuje coraz większe uznanie wśród polskich sadowników, gdyż wcześnie wchodzi w okres owocowania, plonuje bardzo obficie i jest średnio podatny na przemienność owocowania.
Fot. 3. Red Delicious Jeromine®
Red Delicious RedVelox® to mutacja standardowej odmiany ‘Red Delicious’ (właścicielem odmiany jest Griba Nursery). Jej owoce nie różnią się kształtem od owoców odmiany wyjściowej, ale ich barwa jest intensywnie ciemnoczerwona (przez niektórych specjalistów oceniana nawet jako ciemnofioletowa), a rumieniec, lekko paskowany, pokrywa 100% owocu (fot. 4). Owoce na drzewach Red Delicious RedVelox®, w porównaniu z innymi klonami odmiany wyjściowej, wybarwiają się o ok. 2–3 tygodnie wcześniej, są średnie do dużych. Odznaczają się dobrymi parametrami podczas przechowywania, którego zalecana maksymalna długość to 7 miesięcy w warunkach KA. Kwitnienie drzew Red Delicious RedVelox® przypada na kilka dni wcześniej niż drzew ‘Golden Delicious’, a czas zbioru jest o ok. 7 dni wcześniejszy niż w przypadku odmiany ‘Red Delicious’.
Fot. 4. Red Delicious RedVelox®
[NEW_PAGE]Ta sama szkółka ma w ofercie również odmianę Roat (cov) King Red Delicious®, nazywaną King®Roat. Otrzymano ją w Południowym Tyrolu i jest własnością KIKU GmbH. Ten mutant ‘Red Deliciousa’ jest atrakcyjny dla sadowników ze względu na bardzo dobre wybarwianie owoców w obrębie całej korony drzewa i tym samym duży uzysk w sortowaniu owoców klasy ekstra. Kształt jabłek jest typowy dla odmiany wyjściowej, ich średnica to ok. 80 mm, a barwa intensywnie ciemnoczerwona. W warunkach Południowego Tyrolu zbiór owoców rozpoczyna się kilka dni po rozpoczęciu zbiorów odmiany ‘Golden Delicious’, a okno zbioru to ok. 2 tygodnie. Bardzo cenioną przez sadowników cechą jest brak tendencji do przedwczesnego opadania jabłek, a także ich równomierne wybarwianie i dojrzewanie, co pozwala na przeprowadzanie zbioru jednorazowego. Owoce w chłodni zwykłej są przechowywane z dobrym efektem do stycznia, w KA – do lipca. Owoce King®Roat są przede wszystkim zbywane w Europie Wschodniej i w krajach arabskich.
Redchief® Camspur był przez kilkadziesiąt lat uważany za bardzo dobrze wybarwiającego się mutanta krótkopędowej odmiany ‘Starkrimson’ (klon ‘Red Delicious’). W ofercie m.in. szkółki Dalival znajduje się obecnie Superchief® Sandinge – sport wytwarzający jeszcze bardziej intensywnie czerwone owoce z rozmytym i paskowanym rumieńcem niż Redchief® (fot. 5). Jabłka odmiany Superchief® Sandinge zwykle zbierane są w terminie zbliżonym do owoców odmiany ‘Golden Delicious’, ich średnica to najczęściej 70–85 mm. Są słodkie, pozbawione kwasowości. Wysokiej jakości, zebrane w odpowiednim terminie, mogą być przechowywane do lutego w NA, a w warunkach KA do czerwca. Wzrost drzew Superchief® Sandinge jest słaby, stąd do uszlachetniania zalecane są nieco silniej rosnące podkładki niż ‘M.9’. Odmiana może być uprawiana w intensywnym systemie, z dużą liczbą drzew na hektarze. Drzewa plonują bardzo obficie, lecz – podobnie jak wszystkie odmiany z grupy ‘Red Delicious’ – są podatne na parcha jabłoni.
Fot. 5. Superchief® Sandinge
… i w środku
W ostatnich kilku latach rynek ciemnoczerwonych jabłek o jasnym miąższu wzbogaciły odmiany o równie intensywnie czerwonej barwie skórki oraz czerwono zabarwionym miąższu. W 2012 r. na targach Interpoma pokazano odmiany uzyskane przez Markusa Kobelta w Szwajcarii, m.in. ‘Redlove Era’ i ‘Sirena’, promowane przez firmę Lubera AG pod marką Redlove®. Ich owoce są ciemnoczerwone zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz, z charakterystyczną białą warstwą miąższu przyjmującą na przekroju owocu kształt serca (fot. 6). Od standardowych odmian jabłka Redlove® odróżnia także o 30–40% wyższa zawartość antyoksydantów. Jabłka te bardzo dobrze przyjęły się wśród konsumentów.
Fot. 6. Redlove®
Podczas targów branżowych w 2014 r. francuska szkółka Pépinieres Escande zaprezentowała kolejną serię odmian jabłek o czerwonym miąższu – Red Moon® Surprise (pod marką kryje się kilka odmian, m.in. ‘R-S-1’ (RedSun® – fot. 7) i ‘R-M-1’ (RedMoon®). Owoce pokryte są intensywnie czerwoną skórką, a dodatkowym atutem dla sadowników jest z pewnością odporność na parcha jabłoni. Miąższ owoców jest jędrny, smak u odmian czerwonomiąższowych jest dość charakterystyczny, co wynika z wyższej kwasowości niż innych kreacji „parchoodpornych”. RedMoon® Surprise, zdaniem braci Braun z KIKU GmbH, promujących odmianę, doskonale wpisuje się w dzisiejsze trendy na rynku – odmiana ma bowiem zaskakiwać konsumenta w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Dodatkowo bardzo ważnym aspektem jest wysoka jakość jej owoców. Niektóre odmiany z linii Red Moon® Surprise o czerwonym miąższu mogą być spożywane jako owoce deserowe, inne są produktem do wyrobu soku czy suszenia. Większość z nich nadaje się do przechowywania, co pozwala na oferowanie owoców przez dłuższy czas.
Fot. 7. RedSun®
Dorota Łabanowska-Bury
Fot. 1-7 D. Łabanowska-Bury
Artykuł pochodzi z numeru 1/2015 „Hasła Ogrodniczego”
Red is bad!