Odporność na mróz
Podczas odwilży 21.02.1990 roku posadzono w Gdańsku do gruntu 7 siewek sośnicy japońskiej (Sciadopitys verticillata) — strefa 7a — z doniczek przetrzymywanych w mieszkaniu (rośliny skiełkowały w 1986 roku z nasion pozyskanych z drzewa w parku przypałacowym w Nosowie koło Koszalina). Mimo że rośliny nie były przedtem hartowane, wszystkie dobrze przetrwały zimę bez okrywania.
W Oliwie rosną dwa około 25-letnie cedry atlaskie (Cedrus atlantica). W 2004 r. drzewo na posesji przy ul. Bora Komorowskiego miało wysokość około 7 m i obwód pnia ponad 80 cm, zaś drzewo na posesji przy ul. Bitwy Oliwskiej (fot. 1) wysokość ponad 7 m i obwód pnia około 105 cm. Drugi z tych okazów od kilku lat zawiązuje szyszki.
Fot. 1. Cedr atlaski o wysokości ponad 7 m rosnący w Gdańsku-Oliwie
Również w Oliwie rosną 3 drzewa cyprysa gładkokorego (Cupressus glabra, syn. C. arizonica var. glabra). W 2004 r. dwa około 20-letnie drzewa na posesji przy ul. Polanki (fot. 2) osiągnęły wysokość, odpowiednio, 9 m i 7 m oraz obwód pnia — 74 cm i 60 cm. Od kilku lat obydwa zawiązują szyszki (fot. 3) i wydają zdolne do kiełkowania nasiona. Trzeci cyprys, rosnący w częściowym cieniu na cmentarzu przy ul. Czyżewskiego, osiągnął w 2004 r. wysokość ponad 6 m i obwód pnia 32 cm. Także on od kiku lat tworzy szyszki. Po ciężkiej zimie 2002/03 korona tego drzewa (strefa 7b) nieco się przerzedziła. Pędy pozyskiwane ze wszystkich 3 okazów łatwo się ukorzeniają. Godne uwagi jest dobre przetrwanie w Gdańsku — bez okrywania — dość surowej zimy 2002/03 przez bardzo młode cyprysy gładkokore (jesienią 2004 r. okaz 10-letni osiągnął wysokość 340 cm, 8-letni — 318 cm, 6-letni — 225 cm, 5-letni — 107 cm) i dwa okazy tego gatunku odmiany 'Blue Ice’ (w 2004 roku 5-letni osiągnął wysokość 184 cm, 4-letni — 87 cm).
Fot. 2. 20-letnie cyprysy gładkokore
Fot. 3. Szyszki na cyprysie gładkokorym w Gdańsku
Uzyskana w sierpniu 1999 r. przez ukorzenienie pędu tajwania (Taiwania cryptomerioides) — strefa 9 —została w maju 2001 r. posadzona do gruntu w Gdańsku. W ciągu lata urosła z 60 cm do 101 cm. Zimę 2001/02 przetrwała bardzo dobrze, prawie bez okrywania. W 2002 r. osiągnęła wysokość 125 cm. Drzewko zamarło dopiero po ciężkiej zimie 2002/03. Być może nie doszłoby do tego, gdyby było osłonięte.
Wymienione przykłady odporności roślin na mróz mają niewątpliwie związek z lokalnymi warunkami klimatycznymi — niezbyt ciepłymi latami, łagodnymi zimami (tabela) oraz rzadkimi i niedługimi okresami suszy.
Temperatura mierzona na wysokości 2 m nad ziemią w jednym z ogrodów w Gdańsku w latach 1992–2004
Kiełkowanie nasion
26.03.1986 r. zerwano 2 szyszki z drzewa sośnicy japońskiej (S. verticillata) ros-nącego w parku przypałacowym w Nosowie koło Koszalina. Wydobyto z nich 101 nasion, które wysiano w kwietniu i maju do doniczek napełnionych glebą pobraną spod drzewostanu świerkowego. Od 17 maja do początku września 1986 r. skiełkowało łącznie 70 nasion. Wszystkie siewki były zdrowe i w dużym stopniu odporne na nadmierne lub niedostateczne podlewanie oraz na skokowe zmiany temperatury otoczenia.
22.08.1977 r. zerwano kilka szyszek z szydlicy japońskiej (Cryptomeria japonica) rosnącej przy pałacu w arboretum w Kórniku. 24 sierpnia wydobyto z szyszek 54 nasiona i wysiano do doniczek. Pomiędzy 31.08. a 9.09.1977 r.skiełkowało 6 nasion. Wszystkie siewki dobrze zniosły przesadzenie w 1978 r.
Kupiony wiosną 1987 r. w Oliwie mały krzew mikrobioty syberyjskiej (Microbiota decussata) został posadzony do gruntu w Sopocie. W marcu 1989 r. roślinę przesadzono do ogrodu przy ul. Polanki w Oliwie. Latem 2002 r. krzew osiągnął wysokość 0,8 m i szerokość ponad 4 m (fot. 4), a także zakwitł i wydał szyszki z nasionami (możliwe, że w roku poprzednim nie zostało to zauważone). 13.07.2002 r. wysiano do doniczek 9 świeżo zebranych nasion (wybrano tylko największe). Wszystkie skiełkowały pomiędzy 8.09.2002 r. a 17.04.2003 r. Wiosną i latem 2003 roku trzy siewki zamarły, lecz pozostałe sześć rozwijało się zdrowo i dobrze zniosło przesadzenie w sierpniu do osobnych doniczek. Zastanawiające jest wytworzenie wielu szyszek z płodnymi nasionami przez roślinę rosnącą w izolacji od innych przedstawicieli gatunku, gdyż w literaturze dendrologicznej przeważa opinia, że mikrobiota jest rośliną dwupienną.
Fot. 4. Mikrobiota o średnicy krzewu ponad 4 m w Sopocie
Wyjątkowe rozmiary
W Gdańsku przy ul. Wałowej rósł złotokap zwyczajny (Laburnum anagyroides), który w 1981 r. miał wysokość 8 m i obwód pnia 165 cm.
W 1978 r. w lesie koło Sopotu zmierzono przewrócone przez wiatr drzewo sosny Banksa (Pinus banksiana). Okaz ten osiągnął wysokość 29,6 m, a obwód jego pnia na wysokości 1,3 m wynosił 109 cm (na wysokości 10 m — 90,5 cm, na wysokości 20 m — 63 cm). Drzewo miało prosty pień dobrze oczyszczony z sęków (do wysokości około 10 m) oraz wysoko osadzoną (pierwszy żywy konar wyrastał na wysokości 20,2 m), zdrową, dużą, jajowato-stożkowatą, spiczasto zakończoną koronę. Było w niej mnóstwo starych i młodych szyszek. Zebrano 9 kg dojrzałych szyszek, nie starszych niż 3-letnich.
W parku przypałacowym w Kłaninie koło Pucka rośnie przypuszczalnie najwyższy w Pols-ce żywotnikowiec japoński (Thujopsis dolabrata), który w 1993 roku miał wysokość 16 m i obwód pnia 110 cm.
W Sopocie na posesji przy ul. Powstańców Warszawy, przy domu postawionym w 1920 roku, rośnie prawdopodobnie najgrubsza w Polsce szydlica japońska (C. japonica), która w 1982 r. miała wysokość 14 m i obwód pnia ponad 98 cm.
