Historia firmy
Szkółka roślin ozdobnych Bruns Pflanzen nad jeziorem Zwischenahn jest największą w rejonie Ammerlandu i jedną z większych w Europie. Firmę założył w 1876 roku Diedrich Gerhard Bruns. Asortyment obejmował początkowo rośliny doniczkowe i rabatowe, oferowano także usługi urządzania i zakładania ogrodów. W 1900 roku przedsiębiorstwo przejął Johann Bruns, który poszerzał asortyment handlowy, by z czasem wyspecjalizować się w produkcji różaneczników, azali oraz roślin iglastych.
Pierwszy katalog szkółki ukazał się w 1913 roku. Jej rozwój przerwała pierwsza wojna światowa i załamanie gospodarcze kraju. Prowadzenie firmy przejęli dwaj synowie J. Brunsa — Erich oraz Wilhelm. Od 1937 r. rozpoczęto bezpośredni kontakt z klientami — pracownicy szkółki odwiedzali firmy i centra ogrodnicze, architektów krajobrazu oraz urzędy miejskie informując o jej ofercie. Przed drugą wojną światową przedsiębiorstwo Bruns Pflanzen zatrudniało w sezonie do 100 pracowników. W czasie wojny uprawy były starannie pielęgnowane, ale w 1945 roku — z nakazu aliantów — zostały zniszczone. W lipcu 1946 roku 40% powierzchni szkółki ponownie obsadzono, a Wilhelm Bruns z bratem i 70 pracownikami zaczęli odbudowę szkółki. Już w 1948 roku udało się uzyskać pierwsze produkty gotowe do sprzedaży. Początkowo zbywano rośliny w Niemczech, a od 1955 r. rozpoczęto eksport do innych krajów europejskich. Od 1977 r. w szkółce pracuje czwarte pokolenie — Jan Dieter Bruns w 1990 roku przejął firmę, którą prowadzi wspólnie z Erichem Conradem.
Asortyment
Łączna powierzchnia upraw szkółki Bruns Pflanzen przekracza 500 hektarów. Główna siedziba znajduje się w Bad Zwischenahn, a mniejsze oddziały w najbliższym otoczeniu. Każdy z nich wyróżnia się charakterys-tycznym asortymentem. Rośliny są produkowane według nowych proekologicznych koncepcji. Na przykład, międzyrzędzia w kwaterach gruntowych obsiewane są trawą bądź użytkami zielonymi na przoranie (m.in. rzepakiem).
Drzewa „soliterowe”, alejowe i parkowe mają od kilku do 40 lat (fot. 1). Około 75% asortymentu stanowią drzewa i krzewy liściaste o liściach sezonowych, 20% — iglaste, 5% — różaneczniki oraz gatunki zimozielone. Drzewa alejowe i parkowe są przesadzane co 3 lub 4 lata — sprzyja to dobremu przyjmowaniu się roślin u klientów. Około 1960 roku rozpoznano zapotrzebowanie rynku na duże drzewa i rozpoczęto ich produkcję (fot. 2). Obecnie szkółka dostarcza drzew o obwodzie pnia przekraczającym 1,20 m, wysokości 12–14 m oraz szerokości korony 6–8 m.
Fot. 1. Fragment szkółki z drzewami alejowymi
Fot. 2. Duże okazy roślin, w tym formy strzyżone to także specjalność firmy
Około 20% łącznych obrotów firmy pochodzi z eksportu. Oferta obejmuje około 40 000 pozycji, co odpowiada mniej więcej 4000 gatunkom i odmianom (przeciętnie w około dziesięciu wielkościach z każdego taksonu). W 1997 roku powstało centrum logistyczne, obsługujące załadunek drzew alejowych oraz mniejszych roślin dla centrów ogrodniczych. Do 1980 r. transport odbywał się głównie koleją. Obecnie wykorzystuje się przede wszystkim ciężarówki. Firma dysponuje rozbudowanym parkiem maszynowym. Na przykład maszyny do przesadzania drzew mogą przesadzić okazy o średnicy bryły korzeniowej nawet 1,80 m. W okresach największego natężenia pracy załadowywane jest ok. 30 ciężarówek dziennie, rocznie — ok. 2500.
Kontenery coraz ważniejsze
Wilhelm i Jan Dieter Bruns docenili na początku lat 70. XX wieku znaczenie upraw pojemnikowych, obserwując ich rozwój w Stanach Zjednoczonych. Na rynku europejskim była to szansa na zdobycie nowych klientów. W latach 80. i 90. ub. wieku centra ogrodnicze zaczęły poszukiwać roślin w pojemnikach, aby umożliwiać klientom zakup roślin przez cały rok. Obecnie w szkółce produkcja roślin w kontenerach zajmuje 30 ha. Uprawy te podzielono na dwa działy — z drzewami i krzewami o mniejszych rozmiarach oraz z drzewami alejowymi i „soliterami” o większych rozmiarach, produkowanymi w kontenerach o dużej pojemności (fot. 3).
Fot. 3. Produkcja strzyżonych bukszpanów w dużych kontenerach
Mniejsze rośliny nawadniane są zraszaczami obrotowymi, większe — kroplowo. Woda — opadowa i z nawadniania — odprowadzana jest systemem rur drenarskich do stawów (obieg zamknięty — fot. 4).
Fot. 4. Woda w szkółce krąży w obiegu zamkniętym
Produkcja i hodowla różaneczników
Z rejonu Ammerlandu pochodzi 90% wszystkich różaneczników produkowanych w Niemczech (fot. 5). Od 1937 roku W. Bruns sprowadził wiele odmian tych krzewów z Wielkiej Brytanii, z zamiarem rozpoczęcia hodowli nowych odmian. Podstawą do uzyskania własnych mieszańców były Rhododendron fortunei subsp. discolor, R. insigne (fot. 6) i R. wardii. Obecnymi priorytetami w hodowli, która jest kontynuowana przez następców W. Brunsa, są: zimotrwałość, zwarty wzrost, intensywność kwitnienia, kolor kwiatów oraz tolerancja krzewów wobec podłoża o podwyższonym pH. W wyniku prac otrzymano wiele mieszańców z grupy Yakushimanum, które dzięki zwartemu wzrostowi i bogactwu kwiatów, dały nowe możliwości zastosowania w ogrodach.
Fot. 5. Kwatery gruntowe z różanecznikami
Fot. 6. Odmiany różaneczników hodowli firmy Bruns na wystawie Rhodo w Westerstede (tu: 'Schneewittchen’)
Park w Gristede
Powstał on w leśnym otoczeniu (fot. 7) przy wiejskiej drodze z Bad Zwischenahn do Wiefelstede. Pierwsze rośliny posadzono w 1950 r. z inicjatywy Ericha Brunsa, który przywiązywał wielką uwagę do kształtowania parku, a szczególną opieką otoczył gatunki różaneczników pochodzące z Himalajów i Japonii. Obecnie podstawę kolekcji stanowi ponad 800 odmian różaneczników i azalii. Obok starej części parku, wokół stawu powstała młodsza część kolekcji, w której rosną także klony japońskie, derenie, oczary i magnolie. W czasie kwitnienia — od końca kwietnia do początku czerwca — różaneczniki opatrzone są tablicami z nazwą gatunku i odmiany. Obejmujący 10 ha park służy jako ogród pokazowy z mniej więcej 80 odmianami hodowli Brunsa. Otrzymanie najlepszych z nich (fot. 8) było zawsze okazją do świętowania i zapraszania znakomitych gości, jak np. Richarda von Weizskera — byłego prezydenta Niemiec — którzy uczestniczyli w chrzczeniu nowych odmian i przekazywali im swoje imiona.
Fot. 7. Fragment parku różanecznikowego w Gristede
Fot. 8. 'Berliner Liebe’ — standardowa odmiana Brunsa z grupy R. insigne
Miejsce na europejskim rynku
Do klientów szkółki Bruns należą europejskie firmy zakładające i urządzające tereny zieleni, centra ogrodnicze, architekci krajobrazu, miejska i państwowa administracja, działy zieleni wielkich firm przemysłowych oraz klienci prywatni ze szczególnymi wymaganiami.
Szkółka uznawana jest za jedną z nowocześniejszych na naszym kontynencie. Współczesna technologia uwzględnia mechanizację, która pozwala na osiąganie wysokiej wydajności pracy. Dobra organizacja — zarówno w sferze produkcji, jak i sprzedaży (fot. 9) — przyczynia się do sukcesów szkółki.
Fot. 9. Nowa hala logistyczna
Klony — specyfika ostatnich lat
Ważne są także nowości, które co roku zapełniają około 10% oferty handlowej. Ostatnio wśród nowych odmian krzewów i drzew w pojemnikach najliczniejszą grupę w firmie Bruns Pflanzen stanowiły klony palmowe (Acer palmatum — fot. 10). Ich popularność rośnie bardzo szybko, a rarytasy poszukiwane są przez wielu kolekcjonerów. Spośród najnowszych odmian na uwagę zasługuje kilka, które oferuje się w pojemnikach 3-, 5-, 20-, 60-, 90- oraz 160-litrowych.
Fot. 10. Klony palmowe to nowy kierunek produkcji szkółki
’Seiryu’ (fot. 11) osiąga wysokość 2,5–3 m, ma wzniesiony pokrój i delikatnie powcinane liście (latem ciemnozielone, jesienią złote z pomarańczowoczerwonymi przebarwieniami). ’Scolopendrifolium’ ma wzniesiony pokrój, dorasta do wysokości 1,2–2,4 m; liście są ciemnozielone latem (fot. 12) i żółte jesienią; roślina znosi cięcie oraz formowanie, nadaje się więc na bonsai; dobrze rośnie na słonecznych stanowiskach. ’Villa Taranto’ osiąga wysokość 1,8–2,8 mi dobrze rośnie zarówno w pełnym słońcu, jak i na stanowiskach częściowo zacienionych; zielone liście z czerwonymi przebarwieniami zmieniają jesienią barwę na żółtą. ’Tamukeyama’ ma ciemne liście i ciemnoczerwoną korę z białymi przebarwieniami; rośliny dorastają do wysokości 1,5–2 m i mają kaskadowo zwisające pędy. ’Inaba Shidare’ to odmiana o liściach, które są ciemnopurpurowe od wiosny i zachowują ten kolor do jesieni; rośliny osiągają wysokość 1,2–1,5 m i mają wzniesiony pokrój ze zwisającymi najmłodszymi pędami.
Fot. 11. Acer palmatum 'Seiryu’
Fot. 12. A. palmatum 'Scolopendrifolium’
