Sadownictwo

Powierzchnia uprawy wiśni na świecie wynosi około 250 tys. ha, w tym w Rosji mniej więcej 60 tys. ha, w Serbii 45 tys. ha, w Polsce około 38 tys. ha, w USA i na Węgrzech po 15 tys. ha. Większe nasadzenia tego gatunku są jeszcze w Niemczech i w Turcji. W ostatnich 40 latach światowa produkcja wiśni wzrosła z 500 tys. ton do 1 mln ton, w tym w 15 krajach "starej" Unii Europejskiej z około 100 do 350 tys. ton, a w Polsce z 50 do 200 tys. ton.

Skład mineralny owoców wpływa na wiele ich cech jakościowych, a szczególną rolę odgrywa wapń. Niedobór tego składnika w owocach spowodowany jest preferencyjnym przemieszczaniem się jonów wapnia do liści — w efekcie tylko niewielka ilość pobranego przez korzenie wapnia transportowana jest do owoców. Nawet wysoka zawartość wapnia w glebie nie gwarantuje więc uzyskiwania owoców bogatych w ten składnik, dlatego trzeba dokarmiać nim owoce drogą pozakorzeniową.

W ubiegłorocznym 11. i 12. numerze "Hasła Ogrodniczego" przedstawiłem Czytelnikom najważniejsze doniesienia z V Międzynarodowego Sympozjum Czereśniowo-Wiśniowego w Turcji, związane z hodowlą nowych odmian. Tym razem chcę przybliżyć tematykę dotyczącą zabiegów poprawiających jakość oraz trwałość w obrocie owoców czereśni, sposobów wykorzystania wiśni i czereśni, monitorowania stanu zdrowotnego odmian znajdujących się w uprawie, struktury sadów oraz produkcji organicznej.

Tegoroczny pokaz cięcia w gospodarstwie Adama Węgrzyna w Górze Jana, towarzyszący XVI Międzynarodowemu Seminarium Sadowniczemu w Limanowej (czyt. str. 58), poprowadził Leon Jahae (fot. 1) z angielskiej firmy doradczej Fast. Zaprezentował nową metodę wyprowadzania przewodnika jabłoni poprzez tzw. cięcie na "klik", polegającą na skracaniu przewodnika na przyroście jednorocznym.

W pierwszej części artykułu (HO 4/2006) przedstawiłem niemieckie gospodarstwo, w którym uprawia się wiele gatunków sadowniczych. Właściciele tego gospodarstwa mają dwa sklepy, w których sprzedają produkowane u siebie owoce, a także pozyskane z zewnątrz — dla zwiększenia atrakcyjności oferty — owoce, warzywa i przetwory. Poniżej opisuję kolejne niemieckie gospodarstwo sadownicze prowadzące punkt detaliczny, w którym zbywa się wyłącznie owoce własnej produkcji.

Podkładki zalecane dotychczas do produkcji drzewek jabłoni charakteryzują się odmienną wrażliwością na choroby. Do najniebezpieczniejszych chorób jabłoni wielu badaczy zalicza zarazę ogniową (Erwinia amylovora). Dotychczas nie otrzymano środków, których użycie mogłoby uwolnić drzewa od tej choroby kwarantannowej. Wśród odmian i podkładek dla jabłoni wyróżnia się natomiast klony, które są mniej podatne lub bardziej na nią odporne.

Znaczny wpływ na jakość drzewek owocowych w szkółce ma przebieg pogody. Z czynników klimatycznych największą rolę w produkcji sadowniczej i szkółkarskiej odgrywają: temperatura powietrza, nasłonecznienie, opady atmosferyczne i wiatr.

Jednym z problemów szkółkarzy jest wybór odpowiedniej metody oraz terminu okulizacji. Wynik tego zabiegu oraz efekt pracy, czyli ilość i jakość otrzymywanych drzewek, zależą zarówno od czynników biologicznych, takich jak podkładka oraz odmiana szlachetna, jak i od umiejętności okulizującego, a także zabiegów agrotechnicznych i przebiegu pogody.

W ubiegłym roku zamieściłam na łamach "Szkółkarstwa" (nr 1–3) artykuł pt. "Moda na stare odmiany jabłoni", w którym przybliżyłam Czytelnikom historię uprawy jabłoni w Polsce i opisałam odmiany, jakie jeszcze można napotkać w starych przydomowych sadach lub w kolekcjach pomologicznych w kraju. Tym razem chciałabym podzielić się wrażeniami z ubiegłorocznych ekspedycji terenowych, w których brałam udział, a podejmowanych corocznie przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w celu pozyskania ciekawych, starych, nieraz tylko lokalnie uprawianych odmian.

Przędziorki od kilku już lat są bardzo uciążliwymi szkodnikami w sadach. W wielu z nich każdego roku wykonuje się co najmniej dwa zabiegi zwalczające, a mimo to w niektórych okresach liczebność i szkodliwość tych roztoczy wzrasta bardzo szybko. Do sytuacji takich dochodzi w warunkach sprzyjających szybkiej ich reprodukcji — wysokiej temperatury i małej wilgotności powietrza. W minionym sezonie wegetacyjnym dużą liczebność tych szkodników notowano zwłaszcza w jego drugiej połowie, toteż w niektórych sadach jeszcze na początku września zwalczano przędziorki. Obecnie w sadach stwierdza się dużo jaj zimowych przędziorka owocowca (fot. 1). Sadownicy są zaniepokojeni, chcieliby pozbyć się tego roztocza. Aby to uczynić, trzeba w zagrożonych sadach koniecznie wykonać zabieg zwalczający już przed kwitnieniem drzew — można wykorzystać do tego celu, między innymi, preparaty olejowe.