Pierwszy blok tematyczny XVII Międzynarodowego Sympozjum KUPS „Stare zagrożenia, nowe szanse branży sokowniczej” stanowiły kwestie krajowego i światowego rynku soków i bazy surowcowej do ich produkcji. Przegląd tych problemów rozpoczął wykład dr Bożeny Noseckiej z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Oto skrót tego wykładu.
Struktura produkcji przetworów owocowo-warzywnych jest w Polsce dość stała. W tym czasie największe zmiany dotyczyły produkcji mrożonek warzywnych z 19% w okresie 1995-1997 wzrosła ona o 10%. Soki zagęszczone po roku 2006 (17%) utrzymują stabilne 14% udziału w przetwórstwie. Zmniejsza się za to udział mrożonych owoców – od 1995 r., gdy stanowiły 28% do 22% obecnie. Wartość poszczególnych grup produktów w ostatnich 5 latach prawie się nie zmienia: soki zagęszczone stanowią 42%-45%, owoce mrożone 28%-32%, dżemy, marmolady, przeciery 13%, pozostałe 11%-17%. W eksporcie głównymi pozycjami są mrożone warzywa (w ostatnich trzech latach) – 29,3%, mrożone owoce – 23,2%, soki zagęszczone 19,0%. Rozkład wartości tego eksportu jest jednak odmienny – mrożone warzywa stanowią 10%, mrożone owoce – 19%, zagęszczone soki -22% (14% jabłkowy, 8% pozostałe). Jabłka dają 13% wartości eksportu, pozostałe owoce i warzywa 16%.
Zagęszczony sok jabłkowy (ZSJ) od siedmiu lat przekracza 80% polskiej produkcji zagęszczonych soków owocowych, w sezonie 2012/13 stanowił 90%, co dawało 75% wartości produkcji tej grupy przetworów. Koncentraty soków oraz mrożonki warzywne od początku lat 2000 wykazują rosnący trend w eksporcie. Natomiast mrożonki owocowe notują w ostatnich dwóch latach spadek.
Powyższe liczby stanowiły dla słuchaczy potwierdzenie dobrze im znanych stanów czy tendencji panujących w krajowej branży przetwórstwa owocowo-warzywnego. Żywszą uwagę zwróciło zestawienie (od sezonu 2005/6 po prognozy na 2013/14) rozdysponowania krajowych zbiorów jabłek wykazujące znaczne (znaczące?) różnice pomiędzy danymi zebranymi przez dr B. Nosecką, a publikowanymi przez GUS. Dla sezonu 2012/13 ta różnica wyniosła bez mała 1 mln ton – a więc z zależności, jaką przyjąć podstawę 1/4 lub 1/3 zbiorów. Kwestia statystyk zbiorów (nie tylko jabłek) przewijała się już potem w wystąpieniach i dyskusji przez całą sesję poświęconą przeglądowi rynku krajowego i światowego.
za: B. Nosecka, IERGŻ-BIP
W ubiegłym sezonie (2012/13) Polska osiągnęła rekordowy poziom produkcji ZSJ – 275 tys. ton, a szacunki na bieżący zakładają wytłoczenie 215 tys. ton tego produktu. W ostatnich latach udział polskiego ZSJ w światowej jego produkcji jest stabilny i wynosi 11%-13% (mniej więcej tyle wynosi obecnie łączna produkcja ZSJ wszystkich pozostałych krajów UE). Jednocześnie Polska jest największym producentem i eksporterem soków z owoców jagodowych i wiśni. Nasza pozycja eksportera ZSJ wydaje się być stabilna – największy konkurent i największy producent tego koncentratu – Chiny ustabilizował swoją sprzedaż (za cenę zbliżoną do uzyskiwanych również przez Polskę, Ukrainę, Turcję) na poziomie poniżej 400 tys. ton.
Polska jest również importerem koncentratu soku jabłkowego. Najwięcej sprowadzamy go (dane za 2013 r.) z Ukrainy – 29 354 t, Mołdowy – 3854 t, Turcji – 2940 t, Litwy 1690 t, łącznie – 44711 ton.
Rozwojowi produkcji i eksportu ZSJ w Polsce nie sprzyjają zmiany w naszym sadownictwie. Rośnie produkcja jabłek deserowej jakości i ich eksport. Zmienia się również asortyment odmian, więc nasz koncentrat traci swój dotychczasowy niepowtarzalny walor – kwasowość. Utrzymanie pozycji i rozwój eksportu wymaga dywersyfikacji rynków i wspólnej polityki przetwórców.
pg
