jabłka

Jan Skibicki prowadzi 15-hektarowe gospodarstwo pod Białymstokiem. Na 12 hektarach uprawia jabłonie. Sadownik ten był również jednym z pierwszych w regionie, który wprowadził system Integrowanej Produkcji w gospodarstwie. Teraz przestawia sady na ekologiczną produkcję i, prawdopodobnie, po uzyskaniu certyfikatu już od przyszłego roku produkowane owoce będzie mógł nim oznaczać. Stara się także wprowadzać nowe rozwiązania techniczne, w których realizacji pomaga mu m.in. firma SaMASZ z Białegostoku.

Czytelnicy, którzy mieli wątpliwą przyjemność spędzenia części życia w PRL-u, pamiętają zapewne rynkowego potworka z tamtej epoki. Mam na myśli kawałek siermiężnego, pakowego papieru naklejanego czasem na słoiki z przetworami, a ozdobionego pieczątką, informującą o zawartości tegoż słoika, a także o tym, że jest to właśnie "etykieta zastępcza".

W pierwszej części artykułu ("Hasło Ogrodnicze" 10/2006) omówione zostały podstawowe zagadnienia związane z uprawą, jakością i przechowywaniem jabłek odmiany 'Fuji' i jej mutantów. Tym razem uwagę poświęcimy dwóm innym japońskim odmianom jabłoni, a mianowicie 'Mutsu' i 'Akane'. Z wymienionych odmian najmniejsze znaczenie — zarówno w Europie, jak i Polsce — ma niewątpliwie 'Akane'. Warto jednak o niej wspomnieć, ponieważ wykorzystuje się ją w programach hodowlanych, jako źródło cech jakościowych, takich jak barwa skórki, jędrność miąższu, odporność na uszkodzenia mechaniczne. Między innymi ze skrzyżowania z nią otrzymano odmianę 'Festival'.

Stały wzrost produkcji owoców przy słabnącym popycie jest podstawową przyczyną dużych problemów ekonomicznych w światowym sadownictwie. Nadprodukcja owoców najbardziej odczuwalna jest w krajach z dobrze rozwiniętym sadownictwem. Do takich należy wiele państw zachodniej Europy, w tym Polska.

Ziemia pod stopami, niebo nad głową, bogate doznania estetyczne, jakich dostarcza każda pora roku — ot, choćby teraz, kiedy przed nami czas najpiękniejszych kolorów w sadach. A nade wszystko cisza i spokój. Tak widzi wieś typowy mieszczuch. Ale prawdziwe życie w nader przykry sposób weryfikuje takie idylliczne obrazki. Będąc ostatnio u jednego z kolegów sadowników miałem okazję się o tym przekonać.

Nowe odmiany jabłoni trafiające do naszych sadów pochodzą głównie z Europy lub USA. Rzadko zdarza się, żeby odmiany z innych kontynentów cieszyły się uznaniem w Polsce, wyjątkiem jest nowozelandzka 'Gala'. Jeszcze niedawno nie interesowano się zupełnie odmianami wyhodowanymi w Azji, zasilały one jedynie nasadzenia kolekcyjne. W ostatnich latach nasi sadownicy zwracają jednak coraz więcej uwagi na odmiany jabłoni pochodzące z tego kontynentu. Związane jest to z faktem, że również w światowej produkcji wzrasta znaczenie tych odmian. Wśród odmian azjatyckich czołowe miejsce zajmuje 'Fuji', której udział w rynku jabłek jest wysoki z uwagi na wielkość produkcji, głównie w Chinach. Poniżej opisujemy podstawowe zagadnienia związane z uprawą, jakością i przechowywaniem jabłek tej odmiany i jej mutantów.

W naszych pracach hodowlanych poszukujemy odmian o ściśle pożądanych cechach, np. o owocach o pięknym, specyficznym wybarwieniu, wysokiej jędrności i dobrej przydatności do przechowywania, a także o właściwym pokroju drzewa oraz odporności na ważne gospodarczo choroby (parcha jabłoni, mączniaka jabłoni, zarazę ogniową). Część tych wymagań spełnia wyhodowana w ISK 'Ligolina'.

W maju, a więc pod koniec sezonu handlu jabłkami, okoliczności układały się dla polskich sadowników pomyślnie. Na jesieni mieliśmy nieprzyjemną niespodziankę w postaci rosyjskiego embarga i wynikającą stąd nerwową niepewność — tym większą, że czas mijał, a restrykcje nadal obowiązywały. Okazało się jednak, że eksport trwał nadal, ale za pośrednictwem m.in. państw nadbałtyckich. Jabłek deserowych było zaś w Polsce o tyle mniej, że nie tylko nie doszło do załamania rynku krajowego, ale utrzymywała się na nim dobra koniunktura. W maju, podobnie jak to było w innych korzystnych latach, odnotowaliśmy znaczny wzrost cen, przede wszystkim hurtowych. Sezon kończył się zatem efektowną puentą.

Odmiana — jak podkreślała dyrektor Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach prof. Danuta Goszczyńska otwierając 4 kwietnia zorganizowaną tam konferencję pt. "Nowe odmiany drzew owocowych" — w 50% decyduje o powodzeniu uprawy. Ma wpływ na wiele rzeczy związanych z plonem, ochroną, a wreszcie zbytem owoców. W sprzedaży jest dużo nowych odmian, trudno jednak sadownikowi zdecydować, którą powinien wybrać. Ważny jest również dobór podkładki, jaką należy dopasować do warunków gospodarstwa.

Skład mineralny owoców wpływa na wiele ich cech jakościowych, a szczególną rolę odgrywa wapń. Niedobór tego składnika w owocach spowodowany jest preferencyjnym przemieszczaniem się jonów wapnia do liści — w efekcie tylko niewielka ilość pobranego przez korzenie wapnia transportowana jest do owoców. Nawet wysoka zawartość wapnia w glebie nie gwarantuje więc uzyskiwania owoców bogatych w ten składnik, dlatego trzeba dokarmiać nim owoce drogą pozakorzeniową.