Nawożenie i technika

Długotrwałe okresy suszy stają się czynnikiem ograniczającym rozwój intensywnego sadownictwa. Nawadnianie sadów jest już dzisiaj niezbędnym zabiegiem agrotechnicznym. Znaczne zagęszczenie drzew na jednostce powierzchni, przy ograniczonym zasięgu systemu korzeniowego podkładek karłowych i półkarłowych, zwiększa konkurencję drzew o wodę i składniki pokarmowe w glebie, dlatego wydaje się celowe jednoczesne podawanie wody i nawozów. Stosowanie nawozów wraz z wodą ma potencjalne zalety, ale też i wady. Nie zawsze jednak teoretyczne możliwości fertygacji uda się wykorzystać w praktyce sadowniczej.

Firma Haygrove Poland, która ma siedzibę w Kępnie, a zakład w Nowej Wsi Książęcej koło Kępna, 22 listopada zorganizowała Dzień Otwartych Drzwi dla producentów owoców, warzyw i kwiatów. Zaprezentowano kilka rodzajów produkowanych tutaj przenośnych tuneli foliowych oraz wprowadzanych lub testowanych nowatorskich rozwiązań mających usprawnić w nich pracę (fot. 1).

Celem cięcia krzewów jagodowych jest utrzymanie ich wysokiej plenności oraz zdrowotności. Na plantacjach, na których owoce zbierane są mechanicznie, ważne jest także uzyskanie optymalnego dla pracy kombajnu pokroju krzewów. Zasadnicze prace pielęgnacyjne, takie jak usuwanie zbędnych, chorych lub uszkodzonych mechanicznie pędów, wykonuje się ręcznie. Ręczne cięcie krzewów jest bardzo pracochłonne, a ponieważ wykonywane jest w różnych warunkach pogodowych, również szczególnie uciążliwe. Istnieje jednak możliwość częściowego zmechanizowania prac pielęgnacyjnych. W usuwaniu pędów wyrastających z odrostów korzeniowych, zbyt nisko położonych czy starych gałęzi wykorzystać można ciągnikowe podcinacze lub kosiarki konturowe.

W ubiegłym miesiącu zdawałem relację ze Światowego Kongresu Techniki Rolniczej w Bonn przedstawiając tendencje i kierunki prac badawczych z zakresu agroinżynierii. Wskazywałem również na Rolnictwo Precyzyjne jako dominujący przedmiot zainteresowania współczesnej nauki i techniki rolniczej, bardzo zbieżny z oczekiwaniami praktyki. Dzisiaj przedstawię jeden z najciekawszych pomysłów z zakresu ochrony sadów, dotyczący aplikacji dawek środków ochrony roślin zróżnicowanych zależnie od wielkości i kształtu korony drzewa

W ostatnim półwieczu obserwujemy ogromny postęp w technice rolniczej. Po krótkich cyklach dynamicznego przyspieszenia wywołanego nowymi przełomowymi pomysłami przychodzą dłuższe okresy doskonalenia i aplikacji tych rozwiązań w różnych dziedzinach życia. W tym również w rolnictwie. Milowymi krokami przyspieszającymi rozwój techniki rolniczej były kiedyś silniki. Najpierw parowe, a później spalinowe i elektryczne. Obecnie mówi się o napędach hybrydowych, ogniwach paliwowych i systemach produkcji wspomaganych przez technologie informatyczne.

Siewniki pneumatyczne, chociaż znacznie droższe od tradycyjnych z mechanicznym systemem siewu, zapewniają precyzję i pozwalają wysiać optymalną, z góry założoną liczbę nasion na jednostkę powierzchni. Spośród wymienionych poniżej zespołów wysiewających najbardziej rozpowszechniły się w siewnikach pneumatycznych zespoły tarczowe. Praca siewników mechanicznych oparta może być natomiast na działaniu systemów łyżeczkowego (do każdego rodzaju nasion), tarczowego lub taśmowego, które dobrze sprawdzają się, gdy nasiona są kalibrowane lub otoczkowane.

Można z dużym przekonaniem stwierdzić, że ogrodnictwo jest naszą narodową specjalnością. Choć zajmuje ono zaledwie 3,4% powierzchni produkcji roślinnej, to wartość produkcji ogrodniczej jest dwukrotnie wyższa niż zbóż, mimo że są one uprawiane na prawie 20-krotnie większym areale.

Budowa szklarni oraz nowoczesne rozwiązania techniczne w ich konstrukcji i wyposażeniu były omawiane na spotkaniu, które zorganizowały 27 kwietnia w Karczewie firma Bom Greenhouses z Holandii i jej przedstawiciel w Polsce — przedsiębiorstwo Jerzego Kazimierczaka zajmujące się budową szklarni. Uczestnikami seminarium byli głównie producenci pomidorów z okolic Karczewa i Otwocka, a także z Kalisza i Poznania.

Niektóre związki chemiczne — zawarte w nawozach wykorzystywanych do przygotowywania pożywek hydroponicznych — przez długi czas zachowują swoje właściwości, inne z kolei bardzo szybko je zmieniają. Większość powszechnie używanych — w postaci stałej bądź płynnej — ulega powolnemu rozkładowi pod wpływem temperatury, wilgoci, światła lub wchodzi w reakcję z innymi substancjami, w czego wyniku powstają nowe produkty o zupełnie innych właściwościach. Największą trwałością wyróżniają się pojedyncze związki chemiczne, a ich mieszaniny (w postaci stałej albo płynnej) są mniej trwałe, zwłaszcza gdy niewłaściwie się je przechowuje. Wielu ogrodników spotkało się z tym problemem w praktyce.

Nawożenie sadów za pomocą tzw. dawek orientacyjnych prowadzi często do marnotrawstwa nawozów, a niekiedy powoduje nawet negatywne skutki. Podstawą racjonalnego nawożenia powinna być analiza gleby i liści. Analiza gleby pozwala określić, których składników mineralnych brakuje w danej glebie, a które znajdują się w nadmiarze. Wyniki analizy liści charakteryzują bieżący stan odżywienia drzew. Metody chemiczne wykorzystywane do analiz w laboratoriach są bardzo dokładne. Źródłem poważnych błędów i wynikających z nich niesłusznych wniosków może być jednak niewłaściwe pobranie próbek. Warto więc przypomnieć, jak robić to prawidłowo.