Ogrodinfo

W niektórych latach, aby osiągać wysoki plon dobrej jakości owoców, zmuszeni jesteśmy do nawadniania naszych upraw. Wydaje się, że susze występują coraz częściej i są bardziej dokuczliwe. W roku 2002 po raz pierwszy od wielu lat pogoda zmusiła do nawadniania sadów już w kwietniu. W roku 2003 także było bardzo mało opadów — w wielu rejonach kraju można było mówić nawet o klęsce suszy — przez co wielu sadowników planuje nawadnianie swoich sadów. Z jakich źródeł wody mogą zatem korzystać?

Ozdobny materiał szkółkarski z Polski wyróżnia się na rynku wschodnim (czyt. też relacje z wystawy CWIETY '03 — "Szkółkarstwo" 6/2003 i 2/2004). Eksport w tamtym kierunku stał się zarazem bardzo ważną częścią działalności wielu naszych szkółek, a w niektórych przypadkach — wręcz domeną. Towar trafia głównie do Moskwy i tam też, oraz w okolicach tego miasta, przede wszystkim jest sadzony. Stolica Rosji stanowi równocześnie centrum dystrybucji sprowadzanych z zagranicy roślin ozdobnych, które — zwykle za pośrednictwem hurtowni — docierają w inne rejony kraju.

Linie te mogą być wyposażone w proste, mechaniczne urządzenia lub w pełni zautomatyzowane, sterowane komputerowo. Linie sortujące można podzielić na mechaniczne (szczelinowe lub wagowe) oraz elektroniczne, sterowane komputerowo, w których systemy optyczne — przemysłowe kamery czarno-białe lub kolorowe — dzielą owoce na poszczególne klasy jakościowe. Linie te wyposażane są również w maszyny do wyładowywania — na sucho lub mokro — owoców z opakowań, zespoły odbioru drobnych i uszkodzonych owoców (stół inspekcyjny), zespół mycia i suszenia (tylko wtedy, gdy zamontowano wodny wyładunek), szczotki czyszcząco-polerujące, rozdzielacz, urządzenia kalibrujące i sortujące, stoły pakownicze i napełniarki. Oferowane na naszym rynku linie sortujące, między innymi firm Aweta, Greefa, MAF/Roda, PERFECT czy UNITEC mają konstrukcję modułową, co pozwala — w zależności od potrzeb i możliwości finansowych — na ich rozbudowę i adaptację do rosnących potrzeb gospodarstwa.

W pierwszej części artykułu omówione zostały sposoby produkcji rozsady, metody ochrony biologicznej oraz doświadczenia odmianowe i fitomonitoring prowadzony w Prywatnym Gospodarstwie Ogrodniczym, w którym warzywa szklarniowe uprawiane są na powierzchni 18 hektarów. W drugiej części relacji z Białegostoku i Ostrołęki zawarte są informacje na temat nawożenia — z komentarzem dr. Włodzimierza Oświecimskiego — oraz zapylania i regulowania liczby kwiatów, a także na temat możliwości eksportu polskich pomidorów (red.).

W Polsce brakuje danych i badań, pozwalających określić wielkość popytu na ozdobne drzewa, krzewy oraz byliny. O znaczeniu tych produktów świadczy natomiast dynamiczny wzrost liczby punktów sprzedaży oferujących ozdobny materiał szkółkarski. Pierwsze, szybko powstające w latach 90. ubiegłego wieku, tylko na początku przypominały sklepy ogrodnicze z poprzednich lat. Stopniowo rozwijały się i niekiedy przekształcały w centra ogrodnicze. Zaczęły też pojawiać się nowe placówki detaliczne, jak sieci marketów budowlanych, mające w ofercie artykuły dla ogrodów. Powstawały też firmy kształtowania i urządzania terenów zieleni. Poniższy tekst relacjonuje część wyników badań ankietowych, jakie w 2001 roku przeprowadziłem we wszystkich punktach sprzedaży oferujących drzewa oraz krzewy ozdobne i znajdujących się w urzędowych granicach Warszawy.

Małgorzata i Marcin Krytowie (fot. 1) w Woli Prażmowskiej niedaleko Piaseczna specjalizują się w produkcji "młodzieży". Co roku gospodarstwo opuszcza mniej więcej milion roślin w pojemnikach P9, sporo materiału w P11, a od ubiegłego roku — również sadzonki w styropianowych multiplatach ukorzeniane na zamówienie. Przedsiębiorstw o podobnym profilu i skali działalności jest w Polsce najwyżej kilka. Szkółka M. M. Krytów wciąż jeszcze znajduje się w okresie inwestycyjnym — powstają nowe obiekty i zaplecze produkcyjne. Kompletowane są również mateczniki. Chociaż gospodarstwo wciąż jest modernizowane, już obecnie może konkurować z podobnymi na Zachodzie.

Na krajowym rynku dostępne są różne maszyny sortujące. W jednych gospodarstwach wystarczają proste maszyny szczelinowe, w innych — nawet przy takiej samej wielkości produkcji — kupuje się elektroniczne linie technologiczne. W tych pierwszych owoce sprzedaje się na Wschód lub rynki lokalne, gdzie wymagania i ceny owoców nie są zbyt wysokie. Sadownik, który musi przygotować owoce dokładniej (np. kalibrowanie co 3–5 mm i sortowanie na kolor), gdyż tego oczekują odbiorcy, decyduje się na elektroniczną maszynę. Za tak przygotowany produkt kupiec zapłaci wyższą cenę. Ostatnio w zakupie urządzeń sortujących bardzo pomocne okazały się środki z programu SAPARD.

Ostatnio podczas spotkań producentów pomidorów szklarniowych często powtarzają się pytania o znaczenie i dopuszczalną zawartość chlorków w pożywkach. Okazuje się wówczas, że wśród ogrodników nie brakuje zwolenników używania związków chloru w nawożeniu pomidorów, są również ich zdecydowani przeciwnicy (red.).

W niektórych szkółkach, zlokalizowanych w sąsiedztwie rzek, potoków lub stawów czerpie się wodę z tych źródeł i używa jej do podlewania roślin. Tymczasem może to być przyczyną rozprzestrzeniania się groźnych chorób drzew, krzewów lub bylin. Ponadto w czasie gwałtownych opadów deszczu, zwłaszcza przy pochyłym terenie szkółki, woda spływa po zboczach zabierając ze sobą resztki podłoża, nawozy oraz zarodniki patogenów glebowych, sprawców zgnilizny korzeni i podstawy pędu. Najczęściej są to zarodniki mikroorganizmów z rodzaju Pythium, Phytophthora, Fusarium, Cylindrocarpon, Cylindrocladium, dla których woda (pożywka) stanowi doskonałe środowisko do namnażania się, a następnie rozprzestrzeniania. Również wiatr może przenosić cząstki zainfekowanej gleby (np. podczas suszy), które trafiają m.in. do zbiorników wodnych zakażając je. Wymienione patogeny mogą występować także na różnych gatunkach uprawnych roślin rolniczych lub warzyw, a z nich przedostawać się do cieków wodnych.

Miejsce polskiego szkółkarstwa w Unii Europejskiej było tematem dyskusji szkółkarzy, naukowców oraz przedstawicieli firm związanych z branżą (dostawców środków produkcji, handlowców) 18 i 19...