Szklarnie tunele osłony

W Sandomierzu 16 stycznia szkolenie dla producentów uprawiających pomidory przy palikach i w tunelach foliowych zorganizowała firma Syngenta Seeds przy współudziale przedsiębiorstw Syngenta Crop Protection i Yara Poland.

Uprawa warzyw w tunelach i pod płaskimi osłonami ma na celu uzyskanie wysokiego wczesnego plonu dobrej jakości. W praktyce warzywniczej najpopularniejszymi płaskimi osłonami są folia perforowana oraz włóknina, najczęściej wykorzystywane we wczesnowiosennej uprawie warzyw znoszących niską temperaturę — wczesnej kapusty głowiastej, kalafiora i brokułu, rzodkiewki, rzodkwi, marchwi, sałaty, kopru oraz w początkowym okresie wzrostu warzyw ciepłolubnych — ogórka, pomidora, papryki, melona i kawona. Na mniejszą skalę osłony płaskie są używane do przykrywania na zimę warzyw przeznaczonych na zbiór wiosenny — sałaty, porów, pietruszki naciowej i korzeniowej, rabarbaru i szparagów. Warzywa uprawiane pod osłonami są narażone na uszkodzenia przez wiele szkodników. Aby zapobiec stratom, należy przestrzegać kilku zasad, które omówiono poniżej.

Dwutlenek węgla jest gazem występującym naturalnie w powietrzu atmosferycznym, które składa się w 78% z azotu, w 21% z tlenu i tylko 0,34% stanowi CO₂ — jego zawartość jest zwykle wyrażana jako 340 ppm (parts per milion). CO₂ powstaje w czasie spalania wszystkich materiałów zawierających węgiel, czyli m.in. węgla kamiennego, ropy naftowej i jej pochodnych, drewna, a także przy rozkładzie substancji organicznej w glebie czy kompostach.

Warunki klimatyczne w początkowym okresie po ustawieniu rozsady pomidorów w otworach na matach uprawowych w największym stopniu (mniej więcej w 80%) decydują o prawidłowym wzroście i rozwoju roślin, znacznie mniejsze znaczenie (około 20%) ma początkowe nawożenie. Przeważający wpływ klimatu na rośliny trwa do początku rozwoju owoców w pierwszych gronach. Początkowy okres uprawy wymaga zapewnienia warunków dla prawidłowego ukorzenienia się pomidorów oraz sterowania ich wzrostem i rozwojem dla uzyskania równowagi wegetatywno-generatywnej wszystkich roślin.

W rejonie kalisko-pleszewskim ogrodnicy wyspecjalizowali się w uprawach pod osłonami. Niektórzy twierdzą, że pod tym względem jest to najdynamiczniej rozwijający się obszar w Polsce, a nawet w Europie. Szacuje się, że w ubiegłym roku szklarnie w tym rejonie zajmowały około 330 hektarów.

Tradycyjne nawożenie pomidorów opierało się na podawaniu nawozów przedwegetacyjnie, okresowo pogłównie oraz dolistnie. Nowoczesne metody uprawy skłoniły naukowców do poszukiwania innych sposobów nawożenia, lepiej dostosowanych do potrzeb roślin. Najlepszym rozwiązaniem okazała się fertygacja, czyli połączenie nawożenia z nawadnianiem. Fertygacja pozwala na podawanie w niskim stężeniu kwasów i nawozów mineralnych przez cały okres uprawy, dzięki czemu przeciwdziała się okresowemu nadmiernemu koncentrowaniu się soli w podłożu, a także umożliwia się precyzyjne dostosowanie nawożenia do bieżących potrzeb pokarmowych roślin. Fertygacja znajduje obecnie zastosowanie zarówno w uprawach tradycyjnych, jak i bezglebowych (m.in. w wełnie mineralnej, włóknie kokosowym, włóknie drzewnym).

Prawidłowo przygotowana rozsada, o właściwych parametrach, to początek sukcesu w bezglebowej uprawie pomidorów w cyklu przedłużonym.

Każdy producent przed przystąpieniem do nowego, zimowo-wiosennego, cyklu uprawy ogórków podejmuje decyzję o terminie sadzenia i wyborze na ten termin odpowiedniej odmiany. Często producenci ścigają się w terminach wysiewów i niepotrzebnie za wcześnie przystępują do uprawy — jak się później okazuje, ponoszą straty. Niestety, błąd ten popełniają co roku. Wynika to prawdopodobnie stąd, że dają się skusić wysokiej cenie owoców z najwcześniejszych zbiorów (w lutym). Cena ta jednak zwykle szybko spada i nie rekompensuje wydatków poniesionych na zbyt wczesne rozpoczęcie produkcji. Czynnikiem, który bezwarunkowo musi być brany pod uwagę przy rozpoczynaniu uprawy ogórka, jest światło.

Bardzo wyraźne zmiany, jakie nastąpiły w produkcji warzyw pod osłonami w ciągu ostatnich lat, wynikają w dużej mierze z naszej integracji z krajami Unii Europejskiej i ułatwionej wymiany handlowej z Zachodem. Są jednak rejony, w których wszelkie zmiany dokonują się znacznie wolniej — do takich z pewnością zaliczyć trzeba tereny wschodniej Polski.

Przystąpienie Polski do UE pozwoliło ogrodnikom nie tylko skorzystać z różnych programów pomocowych (SAPARD, SPO), ale także otworzyło drogę dla swobodnego eksportu polskich warzyw i owoców do krajów Wspólnoty. Oprócz znanych i powszechnie uprawianych u nas gatunków, z takim przeznaczeniem można uprawiać warzywa jeszcze mało popularne wśród polskich konsumentów, które są już rozpowszechnione w innych krajach. Przykładem jest chociażby cukinia, zbierana już wówczas, gdy owoce osiągają długość 20–30 cm.